2019-03-12 05:33:53
20 lat Polski w NATO
Dokładnie 20 lat temu - 12 marca 1999 roku, w mieście Independence, w amerykańskim stanie Missouri, minister spraw zagranicznych RP prof. Bronisław Geremek przekazał na ręce sekretarz stanu USA Madeleine Albright akt przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Traktatu Północnoatlantyckiego. Z tą chwilą Polska stała się pełnoprawnie stroną Traktatu - członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. Sam akt przystąpienia Polski do NATO (North Atlantic Treaty Organization) został podpisany 26 lutego 1999 roku przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego, po uprzedniej kontrasygnacie Prezesa Rady Ministrów Jerzego Buzka. Pierwsze uroczyste wciągnięcie na maszt flagi RP przed Kwaterą Główną NATO miało miejsce 16 marca 1999 roku. Tego samego dnia co Polska do NATO przystąpiły również Węgry i Republika Czeska.
Historia przystąpienia Polski do NATO rozpoczęła się na początku lat 90-tych XX wieku. Podczas wizyty w Polsce w dniach 11-12 marca 1992 roku, Sekretarz Generalny NATO Manfred Wörner oświadczył, że "drzwi do NATO są otwarte". W wrześniu 1993 roku Prezydent Lech Wałęsa w liście wystosowanym do Sekretarza Generalnego NATO stwierdził, że członkostwo w NATO jest jednym z priorytetów polskiej polityki zagranicznej. Przystąpienie do Sojuszu poprzedził udział Polski w programie „Partnerstwo dla Pokoju” do którego nasz kraj przystąpił w 1994 roku. Zaproszeniu Polski, Czech i Węgier do rozmów w sprawie członkostwa w Sojuszu oraz rozpoczęcie rozmów akcesyjnych miało miejsce 3 lata później, w 1997 roku. Rozmowy odbywały się w ramach czterech rund i dotyczyły m.in współpracy obronnej oraz kwestii finansowych związanych z polskim członkostwem. O szczegółach historii przystąpienia Polski do NATO i wyzwaniach z tym związanych pisaliśmy w artykule „Polska droga do NATO”.
W Independence, 12 marca 1999 roku, minister spraw zagranicznych RP prof. Bronisław Geremek przekazał na ręce sekretarz stanu USA Madeleine Albright akt przystąpienia Polski do Traktatu Północnoatlantyckiego. Fot. Harry S. Truman Library & Museum, Independence.
Polska uczestniczy w misjach i operacjach Sojuszu Północnoatlantyckiego od 1996 roku. Brała aktywny udział m.in. w operacji ISAF w Afganistanie (2004-2014), w operacji z art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego Active Endeavour na Morzu Śródziemnym (2005-2011) oraz w operacjach reagowania kryzysowego NATO: m.in. IFOR i SFOR w Bośni i Hercegowinie (1996-2004), AFOR w Albanii (1999), Amber Fox i Allied Harmony w Macedonii (2001-2003), w misjach szkoleniowych NTM-I w Iraku (2005-2011), NTCB-I również w Iraku (2017-2018) i NTM-A w Afganistanie (2009-2014) oraz w misji humanitarnej Swift Relief w Pakistanie (2005-2006).
Siły Zbrojne RP uczestniczyły również w misjach ochrony przestrzeni powietrznej państw bałtyckich (Baltic Air Policing). W ich ramach realizowane są zadania związane z nadzorem i ochroną przestrzeni powietrznej państw bałtyckich oraz zapewnieniem wsparcia lotniczego w sytuacjach nadzwyczajnych. Kontyngenty lotnicze do realizacji działań w ramach misji są wystawiane rotacyjnie przez państwa Sojuszu. Polska wydzieliła siły do operacji ośmiokrotnie - w 2006, 2008, 2010, 2012, 2014, 2015, 2017 i 2018 roku (PKW ORLIK 8).
Okręty Marynarki Wojennej RP uczestniczyły w Stałych Siłach Morskich NATO tj. Stałych Zespołach Przeciwminowych NATO (SNMCMG) i Stałych Zespołach Okrętów NATO (SNMG).
Aktualnie Wojsko Polskie bierze udział w misjach: KFOR w Kosowie, Resolute Support Mission (RSM) w Afganistanie i NATO Mission Iraq (NMI) w Iraku.
W czasie Szczytu NATO w Warszawie w 2016 roku zapadły decyzje o wprowadzeniu wzmocnionej Wysuniętej Obecności eFP (enhanced Forward Presence) NATO w Estonii, na Litwie, Łotwie oraz w Polsce, a także dostosowanej Wysuniętej Obecności tFP (tailored Forward Presence) NATO w Rumunii i Bułgarii. Nasz kraj jest zarówno gospodarzem wielonarodowej batalionowej grupy bojowej eFP w Polsce jak i uczestniczy w siłach eFP na Łotwie oraz tFP w Rumunii.
Udział w NATO związany jest także z budową infrastruktury obronnej Sojuszu na terenie Polski w ramach programu NSIP – NATO Security Investment Programme. Program ten został stworzony w celu wspólnego finansowania projektów umożliwiających osiąganie przez Sojuszu Północnoatlantycki określonych zdolności obronnych. Obejmuje on realizację przedsięwzięć związanych z budową, rozbudową i remontami infrastruktury wojskowej oraz pozyskaniem zasobów materialnych niezbędnych do osiągnięcia tych zdolności. Zadania Programu NSIP na terenie Polski wykonuje Ministerstwo Obrony Narodowej poprzez organ wykonawczy – inwestora NSIP, którym jest Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (ZIOTP).
Od czasu wstąpienia do NATO na terytorium naszego kraju uruchomiono następujące struktury sojusznicze:
- MNC NE (Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód w Szczecinie) – 1999;
- JFTC (Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO w Bydgoszczy) – 2004;
- 3NSB (3 Batalion Łączności NATO w Bydgoszczy) – 2010;
- MP COE (Centrum Eksperckie Policji Wojskowej NATO w Bydgoszczy) – 2013;
- NFIU (Jednostka Integracji Sił NATO w Bydgoszczy) – 2015;
- CI COE (Centrum Eksperckie Kontrwywiadu NATO w Krakowie) – 2017;
- MND NE (Wielonarodowa Dywizja Północ-Wschód w Elblągu) – 2017.
Jednym z najważniejszych zadań realizowanych obecnie przez państwa NATO jest Inicjatywa Gotowości NATO (NATO Readiness Initiative) przyjęta przez ministrów obrony państw Sojuszu Północnoatlantyckiego w 2018 roku. Potocznie jest ona nazwana inicjatywą „4 x 30” i ma na celu podniesienie gotowości sił sojuszniczych w Europie. Zgodnie z jej założeniami do 2020 roku państwa NATO mają posiadać do dyspozycji 30 batalionów zmechanizowanych, 30 eskadr powietrznych oraz 30 okrętów bojowych gotowych do działania w czasie nie dłuższym niż 30 dni.
Przy okazji dzisiejszej rocznicy warto także przypomnieć oświadczenie powitalne Rady Północnoatlantyckiej skierowane 12 marca 1999 roku do trzech nowych państw członkowskich:
„Dziś otwiera się nowy rozdział w historii Sojuszu Północnoatlantyckiego i Europy. Rada Północnoatlantycka wita serdecznie trzech nowych Sojuszników - Republikę Czeską, Polskę i Węgry, którzy dziś formalnie dołączyli do Organizacji Traktatu Waszyngtońskiego. W przyszłym tygodniu, we wtorek 16 marca, będziemy gościć tu, w Brukseli premierów Republiki Czeskiej, Polski i Węgier. Podczas ceremonii powitalnej ich flagi zostaną podniesione obok flag pozostałych państw członkowskich. Następnie, premierzy zajmą swoje miejsca przy stole Rady Północnoatlantyckiej jako pełnoprawni Sojusznicy.
Realizując zapisy Traktatu i wnosząc wkład w bezpieczeństwo obszaru Euro-Atlantyckiego Sojusz będzie kontynuować zapraszanie nowych członków. Drzwi NATO pozostaną otwarte dla wszystkich, którzy chcą wnieść wkład do naszej wspólnej wizji trwałego porządku i pokoju opartego na poszanowaniu praw człowieka, wolności i demokracji.
Proces otwarcia Sojuszu na nowe kraje jest częścią strategii Sojuszu mającej na celu poprawę bezpieczeństwa i stabilności krajów obszaru Euro-Atlantyckiego. Ramy nowego porządku bezpieczeństwa stały się wyraźnie zauważalne. Jest ono oparte na integracji i współpracy, nie na konfrontacji. Dotyczy to bezpieczeństwa wszystkich nie wykluczając nikogo. Kraje europejskie współpracują bliżej, aby całkowicie przezwyciężyć podział Europy.
My, członkowie Rady Północnoatlantyckiej z niecierpliwością oczekujemy na to, aby pracować wspólnie z Republiką Czeską, Węgrami i Polską w naszym wspólnym dążeniu do uczynienia XXI wieku czasem pokoju i postępu dla wszystkich ludzi”.
W 2019 roku obchodzimy również 70-lecie Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Traktat Północnoatlantycki powołujący NATO podpisano w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949 roku. Wszedł on w życie 24 sierpnia 1949 roku. Obecnie członkami NATO jest 29 państw.
(TD)