• Tweet

Serbska haubica samochodowa SORA

     W ostatnich latach nastąpił silny rozwój samochodowych dział samobieżnych, które stały się ciekawą alternatywą dla haubic gąsienicowych. Rozwój kołowych systemów artyleryjskich przebiega dwoma drogami – z jednej strony powstają skomplikowane systemy, nie ustępujące swoimi możliwościami działom z trakcją gąsienicową, takie jak Archer czy Caesar, z drugiej opracowano systemy lżejsze, mniej skomplikowane technicznie i tańsze. Jednym z nich jest serbska SORA kalibru 122 mm. Przemysł tego niewielkiego kraju ma bowiem znaczne osiągnięcia w zakresie konstrukcji i produkcji artyleryjskich systemów lufowych i rakietowych.

   Prototyp działa powstał w Wojskowym Instytucie Technicznym VTI (Vojnotechnički Institut) w latach 2005-2009 na zamówienie departamentu planowania i zamówień serbskiego ministerstwa obrony. Jako główne uzbrojenie wybrano relatywnie nowoczesną rosyjską haubicę kalibru 122 mm 2A18M, która w wersji holowanej nosi oznaczenie D-30M. Projekt otrzymał nazwę SORA (Samokhodno Orużje Artylerii), a działo symbol M-04/30, gdzie 04 oznacza rok rozpoczęcia prac konstrukcyjnych (2004). Haubica D-30M była produkowana na licencji w byłej Jugosławii od 1977 roku, w latach osiemdziesiątych zmodernizowaną lokalnie wersję z innym dwukomorowym hamulcem wylotowym typu aktywno-reaktywnego oznaczono D-30J. Dzięki wprowadzeniu nowej amunicji z nabojami M-79 osiągnięto także wyraźny wzrost maksymalnej donośności – 17200 m, w porównaniu do 15300 m pocisków OF-462.

  Pierwsza faza projektu obejmowała opracowanie założeń taktyczno-technicznych, wykonanie modelu funkcjonalnego oraz projektu broni. Działo SORY bazuje na lokalnej wersji wspomnianej haubicy kalibru 122 mm oznaczonej D-30J (i zmodyfikowanej wersji D-30JA1 z nowym systemem powrotnym) z lufą o długości 39,5 kalibra. Podstawa, na której montowana jest haubica została zamontowane na terenowym samochodzie ciężarowym FAP-2026 BS/AV w układzie 6x6, ale istnieje możliwość zastosowania innego nośnika (podwozie wydawałoby się przewymiarowane podwozie w układzie 6x6 wybrano z uwagi na fakt, że siły w trakcie strzelania rozkładają się na na cztery koła tylne). Haubica została umieszczona na obrotowej podstawie zaopatrzonej w osłony z blachy. Ładowanie działa odbywa się ręcznie z magazynu amunicyjnego umieszczonego za kabiną.

   Prototyp działa ukończono na początku 2009 roku. W latach 2010-2012 przeprowadzono próby trakcyjne i ogniowe systemu, w tym strzelania próbne, oceniając stabilizację systemu podczas strzelania, szczególnie z lufą skierowaną w bok od osi podłużnej pojazdu. Według planów sił zbrojnych SORA miała zostać wprowadzona do pododdziałów artylerii czterech brygad ogólnowojskowych i brygady artylerii.

  SORA w widoku z boku - za kabiną obsługi znajduje się magazyn amunicji, fot. VTI.

  Jak wspomniano prototyp działa miał ładowanie ręczne, w kolejnym etapie prac, które miały zakończyć się w 2013 roku, planowane jest zastosowanie nowej amunicji oraz zmechanizowanego układu ładowania (wybierania i podawania naboju oraz ładunku miotającego). Magazyn amunicji SORY ma zostać powiększony z 24 do 40 nabojów. Projekt systemu ładowania został opracowany przez Jugoimport S.D.P.R. JP na bazie analogicznego rozwiązania o nazwie Vesys dla 155-mm serbskiej haubicy samochodowej NORA B-52. Układ pozwala na automatyzację czynności ładowania amunicji, we wszystkich kątach elewacji i azymutu oraz osiągnięcie szybkostrzelności 7 strz./min. W czerwcu 2013 roku prototypowy układ zawierający 6 pocisków i ładunków miotających został zamontowany na haubicy, a w 2014 roku ma przejść próby i zostać wdrożony do produkcji seryjnej. 

Dane techniczne amunicji kalibru 122 mm:

   Z kolei prace nad nowymi nabojami oznaczonymi początkowo TF ER XM08 i TF BB-ER XM09 o powiększonym zasięgu (optymalizacja trajektorii lotu, ładunek miotający o większej energii oraz redukcja oporu w postaci systemu Base Bleed) prowadzone są w VTI i Sloboda Čačak od kilku lat. W 2011 roku pociski oznaczone ostatecznie M10 miały uzyskały gotowość do produkcji seryjnej.

   Początkowo produkcja seryjna SORY miała rozpocząć się w 2012 roku, jednak ostatecznie termin ten został przesunięty (wpływ na to miał zapewne rozwój „konkurencyjnego” serbskiego systemu SOKO SP RR z tym samym działem). Jednocześnie w kolejnej fazie rozwoju systemu zaplanowano zmodyfikowanie samej D-30J poprzez montaż nowej lufy o długości 45 kalibrów i zmodyfikowanego układu oporopowrotnego.

 Opis konstrukcji

  SORA to haubica samochodowa kalibru 122 mm przeznaczona do ogólnego wsparcia artyleryjskiego, tj. niszczenia artylerii przeciwnika, siły żywej i pojazdów, unieszkodliwiania umocnień polowych, punktów oporu, stanowisk dowodzenia, centrów łączności, budynków i budowli o znaczeniu militarnym, a także wykonywania przejść w zaporach inżynieryjnych i minowych.

  System składa się z haubicy D-30JA1 z łożem z mechanizmami podniesienia i kierunku umieszczonej na obrotowej podstawie oraz podwozia samochodu ciężarowego FAP-2026 BS/AV 6x6 z silnikiem wysokoprężnym Daimler Chrysler OM 906 LA o mocy 205 kW (278 KM). SORA jest stabilizowana w trakcie strzelania dwoma bocznymi stabilizatorami w postaci teleskopowych ramion i lemieszem pod tylną częścią pojazdu. Kabina załogi nie jest opancerzona. Za kabiną znajduje się magazyn amunicyjny na 24 naboje. Ładowanie odbywa się przy wszystkich kątach podniesienia. W marszu haubica znajduje się w pozycji lufą do przodu pojazdu pod kątem +10 stopni i mocowana jest do uchwytu umieszczonego na górze magazynu amunicyjnego a do strzelania działo odwraca się do tyłu. Prowadzenie ognia jest możliwe w zakresie kątów podniesienia od -5 do +70 stopni i po 25 stopni w prawo lub lewo od osi podłużnej pojazdu. Prędkość naprowadzania w azymucie i elewacji wynosi 3 stopnie/s. Załoga SORY składa się z pięciu ludzi (w wersji ze zmechanizowanym podawaniem amunicji ma zostać zmniejszona do trzech osób). Urządzenia łączności to radiostacja UKF, w wersji seryjnej ma zostać wprowadzony system nawigacyjny i topodowiązania, a także układ automatycznego przejścia z położenia marszowego w bojowe, sterowany z wynośnego terminala. Czas rozwnięcia na pozycji ogniowej ma nie przekraczać 90 sekund.

 Dane techniczne systemu SORA:

Tomasz Kwasek

• Tweet