• Tweet

Ograniczony budżet na modernizację techniczną

     W jednym z niedawnych wywiadów, sekretarz stanu w MON Wojciech Skurkiewicz pytany o stan realizacji programu pozyskania okrętów podwodnych nowego typu kr. Orka odpowiedział, że w resorcie obrony trwają analizy dotyczące możliwości sfinansowania poszczególnych programów modernizacji technicznej, co mogło wywołać pewne zdziwienie wśród części opinii publicznej. Choć w 2017 roku przyjęta została nowa wersja ustawy „o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP” zapewniająca m.in. systematyczne zwiększenie wydatków na obronność, aż do poziomu 2,5% PKB w 2030 roku, to okazuje się, że mimo to w najbliższych latach mogą wystąpić problemy z dostępnością funduszy na finansowanie procesu unowocześnienia polskiej armii. Zagrożenie to w opinii autora jest realne i będzie stanowiło jedno z wyzwań stojących przed obecnym i przyszłym kierownictwem MON.

Zapowiedź problemów

  W wywiadzie udzielonym 7 lutego br. portalowi Defence24 wiceszef MON Wojciech Skurkiewicz powiedział m.in., że „takie programy jak Wisła i Orka są bardzo kosztochłonne. Operujemy wokół określonej kwoty, którą mamy zaplanowaną do roku 2022 i w perspektywie kolejnych lat. Dlatego też w tej chwili w Ministerstwie Obrony Narodowej analizujemy, jakie są możliwości finansowe co do programów modernizacyjnych. Będziemy podejmować stosowne decyzje w najbliższym czasie”. Kilka dni później, w wywiadzie który przeprowadził redaktor Rafał Lesiecki z byłym wiceministrem ON Bartoszem Kownackim (odpowiedzialnym za modernizację) usłyszeliśmy m.in., że „…powiedzieliśmy o Patriotach, ja nie będę mówił teraz o kwotach, ale Pan wyobraża sobie rząd wielkości, to musi być 15-20 mld złotych, bo taki rząd wielkości musi być przy tego rodzaju uzbrojeniu, zapewne za chwilę zapyta Pan też o Homara, kolejne 10 mld złotych mniej więcej, […] śmigłowce o których mówiliśmy SOF i ZOP, a tak przynajmniej jeszcze trochę transportowych trzeba dokupić, to także ok 10 mld, lekko które trzeba wydać. Mówi Pan o Orce, a to jest kolejne 10 mld złotych plus, bo jeszcze pociski manewrujące, […] to tak z dużych liczb wyszło 50 mld, a nie mówimy o tym że trzeba kupić uzbrojenie, że trzeba kupić mundury, kamizelki, hełmy, etc. 50 mld - minister który ma na modernizację 10 mld rocznie, jak może podpisać kontrakty na 50 mld? Ja wiem, że jest takie oczekiwanie, żeby wszystko kupować, tylko trochę zdrowego rozsądku”. Obie te wypowiedzi wskazują jasno na problem przed którym stanął resort obrony narodowej, związany z brakiem w najbliższych latach wystarczających środków na zapewnienie finansowania kilku dużych programów modernizacyjnych jednocześnie.

  W dalszej części artykułu najpierw przypomnimy, jakie środki będzie można przeznaczyć w latach 2018-2032 na finansowanie Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP (PMT), w tym w szczególności na główne programy modernizacyjne, a następnie postaramy się oszacować wartość tych programów we wspomnianym okresie. Porównanie dostępnego budżetu z szacunkową wartością  potrzeb pozwoli na ocenę skali problemu oraz wyciągniecie wniosków.

  Na potrzeby analizy, okres lat 2018-2032 został podzielony na trzy krótsze podokresy. Pierwszy dotyczy lat 2018-2022, czyli okresu obecnie obowiązującego PMT. Drugi będzie obejmował lata 2023-2026, z tego powodu, że nowy PMT, który powinien zostać przyjęty w tym roku, będzie dotyczył lat 2017-2026. I w końcu trzeci podokres, to lata 2027-2032. To dość odległa perspektywa, objęta została jednak zakończonym w 2017 roku Strategicznym Przeglądem Obronnym (SPO).

Najkosztowniejszym programem modernizacyjnym w latach 2018-2032 z pewnością będzie pozyskanie zestawów rakietowych obrony powietrznej średniego zasięgu kr. Wisła. Jego szacowana wartość dla obu faz może przekroczyć kwotę 60 mld PLN brutto. Grafika: Raytheon.

Budżet modernizacyjny

  W celu oszacowania dostępnych środków na finansowanie PMT na wstępie warto przypomnieć prognozę wzrostu budżetu na obronność w latach 2018-2032 przygotowaną przez MON na potrzeby SPO, zgodną z zapisami obowiązującej (przyjętej w 2017 roku) wersji ustawy „o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP”. Została ona zaprezentowana poniżej i będzie stanowiła bazę do dalszych analiz.

Prognoza wydatków na obronność w latach 2018-2022. Źródło MON.

  Drugim harmonogramem źródłowym który zostanie wykorzystany jest zamieszczona poniżej prognoza wydatków na PMT w latach 2018-2026 zaprezentowana przez MON podczas konferencji prasowej w dniu 27 grudnia 2017 roku.

Planowane wydatki na finansowanie Planu Modernizacji Technicznej SZ RP na lata 2018-2026. Źródło: MON.

    Na podstawie w/w danych źródłowych zostały opracowane prognozy wydatków na PMT w latach 2018-2032 w dwóch wariantach.

    Dla pierwszego wariantu, nazywanego dalej „Prognozą optymistyczną”, przyjęto następujące założenia:

• w okresie od 2018 roku do 2026 roku szacowane wydatki na PMT będą odpowiadały dokładnie wartościom przedstawionym podczas grudniowej konferencji MON, czyli mają rosnąć od 10,4 mld PLN w 2018 roku do aż 31 mld PLN w 2026 roku;
• zgodnie z założeniami wynikającymi z prognozy MON, w latach 2018-2026 wskaźnik wydatków na PMT w stosunku do planowanych łącznych wydatków na obronność w poszczególnych latach będzie rósł od 25,3% w 2018 rok, aż do poziomu 39,5% w 2026 roku;
• w latach 2027-2032 wskaźnik wydatków na PMT w stosunku do planowanych łącznych wydatków na obronność w poszczególnych latach przyjęto na poziomie 40%, w rezultacie przewiduje się, że wydatki na PMT będą rosnąć od 33,1 mld PLN w 2027 roku do 44,6 mld PLN w 2032 roku;
• wartości planowanych łącznych wydatków na obronność w latach 2027-2032 od których policzono szacowane wydatki na PMT przyjęto na podstawie zaprezentowanej wcześniej prognozy przygotowanej przez MON na potrzeby SPO;
• wariant ten zakłada, że łączne wydatki na PMT w latach 2018-2032 wyniosą 407,1 mld PLN.

  Tak szybki wzrost wydatków na PMT w stosunku do planowanych łącznych wydatków na obronność przyjęty w prognozach resortu obrony autor uznał za mało realny, o czym można przeczytać TUTAJ.

  Dlatego przygotowano także drugi wariant prognozy, który będzie nazywany dalej „Prognozą pragmatyczną”, dla której przyjęto następujące założenia:

• w latach 2018-2032 wskaźnik wydatków na PMT w stosunku do planowanych łącznych wydatków na obronność w poszczególnych latach będzie rósł od 25,3% w 2018 roku do 29,3% w 2026 roku z krokiem co 0,5 p.p. rocznie, w 2027 roku osiągnie poziom 30,0% i do 2032 będzie rósł o 1,0 p.p. rocznie do wartości 35% w 2032 roku, w rezultacie przewiduje się, że wydatki na PMT wzrosną od 10,4 mld PLN w 2018 roku do 39,0 mld PLN w 2032 roku;
• wartości planowanych łącznych wydatków na obronność w latach 2018-2032 od których policzono szacowane wydatki na PMT przyjęto na podstawie zaprezentowanej wcześniej prognozy przygotowanej przez MON na potrzeby SPO;
• wariant ten zakłada, że łączne wydatki na PMT w latach 2018-2032 wyniosą 334,1 mld PLN;
• to wariant nadal optymistyczny, w opinii autora jednak bardziej realny niż ten przyjęty przez MON.

  Jak widać, szybkość wzrostu wskaźnika wydatków na PMT w stosunku do planowanych łącznych wydatków na obronność istotnie przełoży się na ilość dostępnych środków, które będzie można przeznaczyć na finansowanie procesu modernizacji technicznej. Różnica pomiędzy oboma wariantami w całej perspektywie lat 2018-2032 to aż 73,1 mld PLN. Zakładamy, że realnie na realizację PMT będzie można przeznaczyć kwoty mieszczące się pomiędzy tymi dwoma prognozami.

  Porównanie obu wariantów prognozy zaprezentowano na zamieszczonym poniżej wykresie.

Porównanie dwóch wariantów prognozy możliwego poziomu wydatków na PMT w latach 2018-2032. Kwoty w mln PLN. Opracowanie własne.

  Analizując wydatki ponoszone w ramach PMT należy pamiętać, że w ich skład wchodzą:

• zarówno wydatki realizowane przez Inspektorat Uzbrojenia (IU) dotyczące zakupu sprzętu wojskowego i uzbrojenia w zakresie 14 priorytetowych programów operacyjnych oraz poza programami operacyjnymi (głównie finansowane w ramach wydatków majątkowych),
• jak i wydatki ponoszone przez Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych (IWSP) i innych dysponentów środków budżetowych, dotyczące głównie remontów i zakupu części zapasowych, a także sprzętu wojskowego o mniejsze wartości (głównie finansowane w ramach wydatków bieżących).

  Z punktu widzenia unowocześnienia polskiej armii i zwiększenia jej zdolności, kluczowe są wydatki ponoszone przez IU i to na nich się skoncentrujemy. W przyszłości, formalnie może to być część środków będących w dyspozycji planowanej do utworzenia Agencji Uzbrojenia, jednak powstanie takiej jednostki nie spowoduje zmiany poziomu dostępnego budżetu.

  W 2017 roku z łącznych nakładów poniesionych na PMT wynoszących 9,3 mld PLN, wydatki IU wyniosły 7,7 mld PLN, natomiast wydatki IWSZ i innych dysponentów środków budżetowych zostały zrealizowane na kwotę 1,6 mld PLN. Oceniając dostępność środków na unowocześnienia polskiej armii nie powinniśmy więc brać pod uwagę całego budżetu na PMT, a w praktyce tylko jego część będącą w dyspozycji IU. Na potrzeby analizy przyjęto założenie, że wydatki na IWSZ i pozostałych dysponentów będą rosły co roku o 5%, od kwoty 1,7 mld PLN w 2018 roku, do 3,4 mld PLN w 2032 roku. W latach 2018-2032 oznacza to konieczność przeznaczenia na IWSZ i pozostałych dysponentów ze środków na PMT łącznie kwoty 36,7 mld PLN. Porównanie obu analizowanych wariantów prognozy wydatków na PMT z uwzględnieniem tylko środków będących w dyspozycji IU zaprezentowano na zamieszczonym poniżej wykresie.

Porównanie dwóch wariantów prognozy możliwego poziomu wydatków na PMT będących w dyspozycji Inspektoratu Uzbrojenia (lub w przyszłości Agencji Uzbrojenia) w latach 2018-2032. Kwoty w mln PLN. Opracowanie własne.

  W ramach wydatków ponoszonych przez IU co roku realizowane są dziesiątki umów związanych z zakupem sprzętu wojskowego, jego modernizacją oraz finansowaniem prac rozwojowych. Tylko część z nich (choć te o największej wartości) dotyczy dostaw sprzętu i uzbrojenia związanych z realizacją głównych programów modernizacyjnych. Na potrzeby analizy przyjęto, że do grupy tej zaliczone zostanie łącznie 60 wybranych programów PMT. Aż 47 z nich planowanych jest do realizacji w ramach priorytetowych programów operacyjnych. Pozostałe 13 to programy o wartości ponad 200 mln PLN planowane do wykonania poza programami operacyjnymi. Programy te określamy dalej mianem głównych programów modernizacyjnych, a ich szacunkowa wartość oraz przewidywany zakres będą przedmiotem oceny w kolejnym rozdziale.

  Druga część to zakupy uzbrojenia i sprzętu wojskowego o mniejszej wartości, dotyczące: wyposażenia indywidualnego żołnierzy, amunicji, środków bojowych i materiałów wybuchowych, prac rozwojowych, symulatorów i trenażerów (o wartości umów poniżej 150 mln PLN), remontów i modernizacji za które odpowiada IU, sprzętu pomocniczego i innego, niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania Sił Zbrojnych RP, ale nie wpływającego w sposób zasadniczy na zwiększenie ich zdolności. W większości przypadków są to (lub będą) wydatki realizowane poza programami operacyjnymi i o wartości zamówienia poniżej 200 mln PLN. Do grupy tej zaliczono jednak także niektóre wydatki ujęte w programach operacyjnych, te o mniejszej wartości oraz te dla których trudno oszacować czy i za ile będą realizowane (np. w zakresie cyberobrony i kryptologii, zakupy mniejszych bezzałogowych systemów powietrznych czy też jednostek pomocniczych dla Marynarki Wojennej RP). Wydatki te określamy dalej mianem pozostałych wydatków modernizacyjnych.

Płatności zrealizowane w 2017 roku przez Inspektorat Uzbrojenia dla obszarów Wojsk Lądowych, Marynarki Wojennej i Sił Powietrznych z podziałem na wydatki główne stanowiące prawie 85% całości i pozostałe (wg. kryteriów przyjętych przez autora). Kwoty w mln PLN. Źródło danych: Inspektorat Uzbrojenia.

  W przeprowadzonej analizie, bazując na wydatkach poniesionych w 2017 roku przyjęto założenie, że na potrzeby „głównych programów modernizacyjnych” przeznacza się co roku 85% łącznego budżetu IU związanego z realizacją PMT, a 15% będą stanowiły „pozostałe wydatki modernizacyjne”. Takie same proporcje zastosowano w kolejnych latach. Jest to pewne uproszczenie, jednak czy to będzie realnie 10%, czy 15%, czy też 20%, to wskaźnik ten nie wpłynie na przedstawione wnioski, natomiast ze względu na ogromną liczbę realizowanych zamówień, autor nie jest w stanie oszacować zakresu i wartości ich wszystkich.

  W rezultacie oceniono, że na finansowanie „głównych programów modernizacyjnych” w latach 2018-2032 będzie można przeznaczył łącznie kwotę 314,9 mld PLN w przypadku „Prognozy optymistycznej” lub 252,8 mld PLN w przypadku „Prognozy pragmatycznej”. Podział obu tych kategorii wydatków na poszczególne podokresy lat 2018-2022, 2023-2026 oraz 2027-2032 zaprezentowano na poniższym wykresie.

Porównanie prognozy pragmatycznej i optymistycznej możliwego poziomu wydatków na finansowanie „głównych programów modernizacyjnych” (dolna, ciemniejsza część słupków) oraz „pozostałych wydatków modernizacyjnych” (górna, jaśniejsza część słupków) w latach 2018-2032. Nad słupkami pokazano sumę obu kategorii wydatków. Kwoty w mln PLN. Opracowanie własne.

  Jak widać na powyższym wykresie, przykładowo w latach 2018-2022 w zależności od przyjętej prognozy, na finansowanie „głównych programów modernizacyjnych” będzie można przeznaczyć tylko ok. 47,1-53,5 mld PLN. Biorąc pod uwagę także „pozostałe wydatki modernizacyjne” będzie to kwota 55,4-63,0 mld PLN, natomiast na cały PMT w tym okresie dostępne mogą być środki w wysokości od 64,8 do 72,4 mld PLN.

Najważniejszym programem dla Sił Powietrznych w najbliższej dekadzie będzie rozpoczęcie dostaw nowych wielozadaniowych samolotów bojowych planowanych do pozyskania w ramach Wymagania Operacyjnego pod kryptonimem Harpia. Fot. USAF.

Szacunkowa wartość głównych programów modernizacyjnych

  Na potrzeby analizy dokonano oszacowania zakresu, harmonogramu realizacji i wartości 60 wybranych „głównych programów modernizacyjnych” mających istotne znaczenie dla podniesienia zdolności Sił Zbrojnych RP. W przypadku programów dla których zawarto już umowy: zakres, harmonogram dostaw i wartość są zgodne z zapisami tych kontraktów. Dodatkowo, od wartości tych zamówień odjęto zapłacone już zaliczki (o których informacje udostępniono publicznie) i płatności zrealizowane w 2017 rok (na podstawie informacji uzyskanych z IU). Dla programów dla których prowadzone są postępowania, zakres i harmonogram dostaw odpowiadają warunkom określonych w wymaganiach określonych przez zamawiającego. Dla pozostałych programów zakres i harmonogram dostaw odnoszą się do planów zapisanych w obecnym PMT na lata 2017-2022 oraz wskazanych w rekomendacjach z przeprowadzonego SPO. Szacunki wartości programów dla których nie zawarto jeszcze umowy, bazują na podawanych publicznie informacjach, lub analizach przeprowadzonych przez autora dla podobnych zamówień realizowanych w ostatnich latach na świecie.

Główne programy modernizacyjne w latach 2018-2022

  Zacznijmy od omówienia najbliższej perspektywy, czyli lat 2018-2022 w których potrzeby zostały zdefiniowane w obowiązującym PMT na lata 2017-2022. Nawet jeśli dojdzie do korekty PMT i zostanie opracowana jego nowa wersji na lata 2017-2026, nie powinno to wpłynąć znacząco na zakres dostaw możliwych do zrealizowania do 2022 roku. Okazuje się bowiem, że tylko płatności wynikające z już zawartych umów oraz szacowane wartości kontraktów które planuje się podpisać na podstawie obecnie prowadzonych postępowań mogą spowodować wykorzystanie prawie całego dostępnego budżetu na finansowanie głównych programów modernizacyjnych w latach 2018-2022. W przypadku uwzględnienia „Prognozy  optymistycznej” dostępny budżet byłby wykorzystany w 99%, a w przypadku „Prognozy pragmatycznej” dostępny poziom zostałby przekroczony o 5,7 mld PLN. Przyjrzyjmy się zamieszczonemu poniżej wykazowi.  

Wykaz „głównych programów modernizacyjnych” dla których planuje się płatności w latach 2018-2022 zawierający przewidywane wielkości dostaw i szacunkowe płatności.  Kwoty w mln PLN. Wyjaśnienie użytych skrótów i kryptonimów programów zamieszczono na końcu artykułu. Opracowanie własne.

  Łączna szacunkowa wartość płatności do 2022 roku dla wykazanych powyżej programów to 52,8 mld PLN. Z kwoty tej konieczność wydatkowania prawie 16 mld PLN wynika z już podpisanych umów, a ponad 31 mld PLN to wartość kontraktów, które już za chwilę mogą zostać zawarte w wyniku prowadzonych aktualnie postępowań. A przypomnijmy, że wcześniej wykazano, że na finansowanie głównych programów modernizacyjnych w latach 2018-2022 będzie można wydatkować środki w wysokości ok. 47,1-53,5 mld PLN (w zależności od przyjętej prognozy).

  Należy przy tym pamiętać, że powyżej nie wymieniono wszystkich już zawartych umów i prowadzonych postępowań w wyniku których dojdzie do zawarcia umów. Założono jednak, że zostaną one sfinansowane z 15% części budżetu IU który określiliśmy mianem „pozostałe wydatki modernizacyjne”. W okresie lat 2018-2022 może to być kwota 8,3-9,4 mld PLN.

  Sytuacja finansowa związana z realizacją PMT w latach 2018-2022 rysuje się więc dość krytycznie. Jeśli bowiem dojdzie do zawarcia zapowiadanych kontraktów w ramach trwających postępowań na pozyskanie I fazy systemu obrony powietrznej kr. Wisła, zestawów rakietowych dalekiego zasięgu kr. Homar, śmigłowców dla Wojsk Specjalnych i Marynarki Wojennej oraz systemu dowodzenia BMS, może się okazać, że do 2022 roku w budżecie MON nie będzie już środków na kolejne umowy związane z realizacją pozostałych głównych programów modernizacyjnych.

  W rezultacie dostawy (a zatem i płatności) w takich programach jak: system obrony powietrznej krótkiego zasięgu kr. Narew, śmigłowce uderzeniowe Kruk (za wyjątkiem 3 pierwszych egzemplarzy), system Tytan, okręty podwodne Orka, okręty nawodne Miecznik i Czapla, nowe bojowe wozy piechoty Borsuk, wieże ZSSW-30, radary Bystra, a także kilka innych programów, prawdopodobnie będzie należało odłożyć na później, tj. na okres po 2022 roku. Może tak się stać nawet mimo tego, że w ich przypadku w obowiązującym PMT zakładano wcześniejsze rozpoczęcie dostaw. Jak wykażemy dalej, części z tych dostaw nie będzie można zrealizować w całości nawet do 2026 roku.

  Sytuację może nieznacznie poprawić wydłużenie harmonogramów płatności w takich programach jak Wisła czy Homar poza 2022 rok, co oznaczać będzie jednak konieczność dokonywania płatności z opóźnieniem w stosunku do dostaw. Opcja taka może spowodować wymóg kredytowania tych zakupów, co podniesie i tak już ich wysoką cenę oraz może spowodować konieczność opóźnienia dostaw w ramach innych (opisanych dalej) programów modernizacyjnych. Prawdopodobnie jednak rozwiązanie takie jest poważnie brane pod uwagę przez resort obrony narodowej. Jak wynika bowiem z ujawnionej na początku marca br. odpowiedzi na interpelację poselską, na program operacyjny „System obrony powietrznej” w latach 2018-2022 planuje się wydatkować kwotę 17,1 mld PLN, kiedy sam kontrakt na I fazę programu Wisła może być warty ok. 20 mld PLN (lub nieco mniej), a przecież trwa także realizacja zawartych umów na programy: Poprad, Pilica i Piorun, także wchodzących w skład omawianego programu operacyjnego. Oznacza to, że do 2022 roku w ramach I fazy Wisły będą mogły nastąpić płatności na poziomie maksymalnie ok. 14,7 mld PLN, a reszta zostanie zapłacona już po 2022 roku. Natomiast dostawy dla I fazy planuje się zakończyć prawdopodobnie w latach 2021-2022.

  Drugą teoretyczną „opcją” poprawy sytuacji może być… odwlekanie terminów zawarcia umów i realizacji dostaw w najdroższych programach. Spowoduje ona jednak tylko odłożenie problemu kumulacji wydatków na później.     

Opracowywana przez HSW S.A. oraz WB Electronics wieża bezzałogowa ZSSW-30 zintegrowana z ppk Spike-LR ma kluczowe znaczenie zarówno dla programu KTO Rosomak jak i nowego bojowego wozu piechoty. Nawet jeśli uda się wkrótce z sukcesem zakończyć prowadzoną pracę rozwojową, ograniczenia budżetowe mogą spowodować, że dostawy seryjnych wież rozpoczną się dopiero po 2022 roku. Fot. HSW S.A.

  Na zakończenie omawiania okresu 2018-2022 należy napisać jeszcze kilka słów na temat szczegółowych założeń przyjętych podczas opracowania przedstawionego powyżej wykazu programów modernizacyjnych, ich harmonogramu dostaw i szacunkowej wartości.

  W programie Wisła przyjęto, że szacunkowa wartość I fazy (dostarczenie 2 baterii systemu) będzie wynosiła 5 mld USD (netto), a dostawy dla tego programu zostaną zrealizowane do końca 2022 roku, natomiast płatności będą podzielone. Do 2022 roku zostanie zapłacona kwota 14,7 mld PLN, a po 2022 roku jeszcze 6,0 mld PLN. Podział ten wynika z uwzględnionego w analizie założenia MON o którym już wspomniano, że w latach 2018-2022 na program operacyjny „System obrony powietrznej” przeznaczona zostanie kwota 17,1 mld PLN. W programie Homar założono, że do 2022 roku nastąpią dostawy i płatności za dwa z trzech planowanych do zamówienia Dywizjonowych Modułów Ogniowych (DMO). Wartość tego zamówienia (za 3 DMO) oszacowano na 9 mld PLN. Zgodnie z rekomendacjami SPO do 2032 roku założono pozyskanie łącznie 9 DMO Homar. W przypadku śmigłowców przyjęto, że do 2022 roku zostaną dostarczone i nastąpi płatność za 8 śmigłowców dla Wojsk Specjalnych (CSAR/SOF) i 8 śmigłowce dla MW RP (ZOP/CSAR). Przewidziano także dostawę i płatność za 3 pierwsze śmigłowce uderzeniowe kr. Kruk. Zgodnie z podawanymi przez MON informacjami, na zakupy śmigłowców w latach 2018-2022 zarezerwowana została kwota 7,2 mld PLN, co zostało odzwierciedlone w niniejszej analizie. W programie AJT przyjęto, że dojdzie do zawarcia umowy na 8 kolejnych samolotów M-346 (co może nastąpić jeszcze w tym miesiącu). W przypadku programu BMS założono realizację zamówienia do 2022 roku w zakresie wyposażenia w system KTO Rosomak. Z pewnością w kolejnych latach zajdzie potrzeba wyposażenia  w tego rodzaju system także innych typów wozów, jednak w analizie tego nie uwzględniono. Dla programu Regina przyjęto, że zgodnie z rekomendacjami SPO do 2032 roku zostanie dostarczonych jeszcze 19 DMO (pierwszy DMO odebrano w 2017 roku), w tym zgodnie z zawartą umową do 2022 roku 4 DMO. W SPO założono także zwiększenia zamówienia na KMO Rak. Publicznie nie podano jednak ile KMO planuje się łącznie pozyskać. Na potrzeby analizy przyjęto, że zakupionych zostanie 16 KMO. Dwa pierwsze KMO dostarczono w 2017 roku, do 2022 roku pozostało więc dostarczenie 6 KMO Rak. Dla kilku programów modernizacyjnych mimo, że aktualny PMT przewiduje rozpoczęcie dostaw do 2022 roku, z powodu prognozowanego braku odpowiedniego poziomu finansowania, przesunięto rozpoczęcie dostaw na okres lat 2023-2026 (mowa tu m.in. o programach okrętowych Orka, Miecznik, Czapla, ale także nowych bwp Borsuk, radarach Bystra, czy wież ZSSW-30).  

  Mimo wykazania staranności, przyjęte w artykule szacunki zarówno co do wielkości planowanych zamówień jak i wartości poszczególnych programów należy traktować wyłącznie poglądowo, bowiem mogą być obarczone błędami wynikającymi z różnych przyczyn. Nie można wykluczyć błędnego oszacowania przez autora zakresu i wartości poszczególnych zamówień, dokonania zmiany planów przez MON, braku wiedzy na temat planowanego zakresu kosztów dodatkowych związanych z zamówieniem pakietów serwisowych, logistycznych, czy szkoleniowych, wystąpienia odmienności harmonogramu dostaw od harmonogramu płatności, uwzględnienia w cenie kosztów kredytowania, uzyskania odmiennych cen ze względu na inny tryb postępowania, wystąpienia inflacji czy zmian kursu walut itp. Należy mieć tego świadomość, jednak w opinii autora, zarówno ewentualne błędy jak i zastosowane uproszczenia nie powinny wpłynąć na zmianę przedstawionych w artykule wniosków. 

Do najważniejszych programów modernizacyjnych Wojsk Lądowych z pewnością należy zaliczyć opracowanie i dostawy nowych bojowych wozów piechoty, które zastąpią eksploatowane obecnie BWP-1 stanowiące nadal zasadnicze uzbrojenie batalionów zmechanizowanych. Fot. 7.BOW, kpt. Grzegorz Kruk.

Główne programy modernizacyjne w latach 2023-2026

  W latach 2023-2026 powinno nastąpić istotne zwiększenie ilości środków dostępnych na finansowanie „głównych programów modernizacyjnych”. W zależności od przyjętej prognozy, na ten cel może być dostępna kwota od 59,7 do 79,2 mld PLN. Niestety, nawet te zwiększone środki nie pozwolą na pełną realizację zakresu PMT na lata 2013-2022 w perspektywie do końca 2026 roku. Resort obrony będzie musiał podjąć decyzje które programy powinny być realizowane szybciej, a które będą mogły być kontynuowane lub dopiero rozpoczęte w latach 2027-2032.

  Mimo to, w omawianym okresie powinno się już udać rozpocząć dostawy i finansowanie w ramach m.in. takich programów jak: Narew, II faza Wisły, Bystra, Borsuk, Orka, Miecznik, ZSSW-30 czy zasadniczych dostaw śmigłowców uderzeniowych Kruk.

  W zamieszczonej poniżej tabeli oszacowano jakie mogą być koszty tylko dla kilku „głównych programów modernizacyjnych”, w przypadku których konieczność realizacji jest wskazywana już dzisiaj. Ujęto w niej programy które zdaniem autora będą wymagały realizacji dostaw w latach 2023-2026 oraz te, dla których dostawy i płatności prawdopodobnie będą mogły rozpocząć się dopiero w latach 2027-2032. 

Wykaz „głównych programów modernizacyjnych” dla których płatności mogą nastąpić w latach 2023-2032 zawierający przewidywane wielkości dostaw i szacunkowe wartości. Kwoty w mln PLN. Wyjaśnienie użytych skrótów i kryptonimów programów zamieszczono na końcu artykułu. Opracowanie własne.

  Łączna szacowana wartość wykazanych dostaw to aż 238,8 mld PLN. Jak widać, prognozowane dostępne środki z przeznaczeniem na „główne programy modernizacyjne” w latach 2023-2026 pozwolą na sfinansowanie tylko ok. 25% wartości tych potrzeb, w przypadku ziszczenia się „Prognozy pragmatycznej” lub 33%, w przypadku „Prognozy optymistycznej”. Dostawy i finansowanie istotnej części wymienionych programów będzie musiało zostać odłożone na lata 2027-2032.

  O tym, na co zostaną wydatkowane w pierwszej kolejności dostępne w latach 2023-2026 środki zadecydują priorytety przyjęte przez MON. Istnieje jednak pewne prawdopodobieństwo, że wyznacznikiem może być tu zasada „kto pierwszy, ten lepszy”, czyli pierwszeństwo będą miały programy dla których szybciej uda się z powodzeniem zakończyć procedury pozyskania i podpisać kontrakt na dostawy.

  Należy również brać pod uwagę, że w omawianym okresie mogą pojawić się dodatkowe programy modernizacyjne których konieczność uruchomienia zostanie zdefiniowana dopiero w nowym PMT na lata 2017-2026 i kolejnej jego wersji na lata 2021-2030. Problem z określeniem priorytetów może być wówczas jeszcze poważniejszy.

  Na zakończenie tego podrozdziału jeszcze kilka słów na temat założeń przyjętych w szacunkach wymienionych programów modernizacyjnych. Drugą fazę programu Wisła wyceniono na 10 mld USD netto. Biorąc pod uwagę, że faza ta obejmować ma dostawę 6 baterii, jest to bardzo optymistyczna wycena (porównywalna jednostkowo z tą, którą zapłaci za swoje zamówienie Rumunia). Należy się spodziewać, że koszty II fazy programu Wisła mogą być jeszcze wyższe. W programie Harpia założono pozyskanie do 2032 roku dwóch eskadr samolotów wielozadaniowych F-35, z możliwością zamówienia kolejnych egzemplarzy w późniejszych latach. W programie Borsuk przyjęto, że do 2032 roku zostaną dostarczone wozy na potrzeby 13 batalionów zmechanizowanych. Oczywiście dostawy będą musiały być kontynuowane także w kolejnych latach, szczególnie wozów w wersjach specjalistycznych. W przypadku dostaw nowych czołgów (program Wilk) uwzględniono konieczność pozyskania do 2032 roku czołgów obecnej generacji dla 4 batalionów pancernych z założeniem, że po 2032 roku nastąpią już dostawy czołgów nowej generacji (których kosztów nie oszacowano i nie uwzględniono w analizie). Kwestią otwartą pozostaje, czy w ramach pozyskania okrętów nawodnych dla Marynarki Wojennej RP do 2032 roku zamówionych zostanie łącznie 6 jednostek Miecznik/Czapla, czy też zamówienie będzie dotyczyło 2-3 fregat wielozadaniowych. Założono natomiast, że na ten cel będzie należało przeznaczyć środki w wysokości ok. 9 mld PLN. Pod dużym znakiem zapytania pozostaje realizacja programu ZISW Tytan. Przyjęto, że do 2032 roku zostanie ostatecznie zamówione pierwsze 11 tys. zestawów, choć nie można wykluczyć, że program ten zostanie podzielony na mniejsze zamówienia, dotyczące zakupu tylko wybranych komponentów systemu. Choć obecnie MON nie mówi konkretnie o potrzebach w tym zakresie, to w analizie uwzględniono także konieczność zamówienia 32 średnich śmigłowców transportowych które zastąpią eksploatowane obecnie konstrukcje typu Mi-8 i Mi-17. Również w przypadku konieczności znalezienia następcy dla śmigłowców Mi-2 uwzględniono potrzebę nabycia do 2032 roku 48 nowych śmigłowców tej klasy w ramach programu Perkoz. Do głównych programów modernizacyjnych zaliczono również potrzebę pozyskania 2 satelitów rozpoznania obrazowego HR i VHR.

Siły Zbrojne RP mają wiele do zrobienia w zakresie pozyskania nowoczesnych systemów rozpoznania. Dostęp to szybkiej, precyzyjnej i wiarygodnej informacji może dziś decydować o sukcesie lub porażce prowadzonych operacji. Jednym z wyzwań na najbliższe lata pozostaje budowa własnego satelitarnego systemu rozpoznania obrazowego. For. Airbus D&S.

Główne programy modernizacyjne w latach 2027-2032

  Perspektywa lat 2027-2032 jest na tyle odległa, że do tego czasu wiele się może zmienić lub wydarzyć. Wszelkie prognozy dotyczące tego okresu mogą więc mieć jedynie charakter ogólny i należy je traktować z dużą dozą ostrożności.

  Z dostępnych danych wynika, że w tym okresie na finansowanie „głównych programów modernizacyjnych” można będzie przeznaczyć kwotę od 146 mld PLN w przypadku „Prognozy pragmatycznej” do 182 mld PLN w przypadku „Prognozy optymistycznej”. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na różnicę pomiędzy tymi dwoma prognozami wynoszącą 36 mld PLN. To znacząca kwota. Wynika ona tylko z tego, jaki procent budżetu MON będzie w latach 2027-2032 przeznaczany na finansowanie PMT. Błędne oszacowanie tego wskaźnika może skutkować brakiem możliwości realizacji nawet kilku dużych programów modernizacyjnych.

  Biorąc pod uwagę tylko „główne programy modernizacyjne” wymienione w poprzednim rozdziale można założyć, że z łącznej ich wartości równej 238,8 mld PLN w latach 2027-2032 pozostaną do sfinansowania zadania o wartości 159,6-179,1 mld PLN. Kwoty te już przekraczają teoretycznie dostępny budżet dla „Prognozy pragmatycznej”, mieszcząc się natomiast w budżecie dla „Prognozy optymistycznej”. Należy jednak pamiętać, że po pierwsze, liczba programów modernizacyjnych realizowanych w omawianym okresie z pewnością będzie znacznie większa od tych wymienionych w artykule, a po drugie, przyjęte w niniejszej analizie ilości planowanych dostaw dla takich programów jak: Harpia, Borsuk, Wilk, czy Pegaz nie zaspokoją wszystkich potrzeb Sił Zbrojnych RP. Wynika z tego, że ich dostawy będą musiały być kontynuowane także po 2032 roku.

Czy problemy z ograniczoną dostępnością środków na modernizację w latach 2018-2022 spowodują dalsze opóźnienie w realizacji programów związanych z pozyskaniem nowych bojowych okrętów podwodnych (Orka) i nawodnych (Miecznik/Czapla)? Niestety, wydaje się to bardzo prawdopodobne. Fot. Bundeswehr.

Podsumowanie

  Przeprowadzona analiza opiera się w dużej części na szacunkach i kilku założeniach, ma więc głównie charakter poglądowy. Niemniej, w opinii autora pozwala na wyciągnięcie kilku istotnych wniosków. Zostały one wymienione poniżej w punktach.

• Bardzo istotny wpływ na wielkość środków, które będzie można przeznaczyć w latach 2018-2032 na finansowanie modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP będzie miał wzrost wskaźnika udziału środków przeznaczanych na PMT w stosunku do łącznych wydatków na obronność. Przy jednoczesnym planowanym wzroście liczebności Sił Zbrojnych RP może to być jednak trudne do osiągnięcia szczególnie, że analizując budżet MON z lat 2013-2017 nie widać tendencji wzrostowej w tym zakresie. Różnica pomiędzy dwoma analizowanymi prognozami, dla których przyjęto różny poziom wzrostu tego wskaźnika w całym okresie lat 2018-2032 wynosi 73 mld PLN, czyli nawet 20% planowanego budżetu na PMT. Bez konsekwentnego wzrostu udziału wydatków na PMT w całym budżecie MON, przyjęta w ubiegłym roku nowa wersji ustawy „o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP” nie zapewni wystarczających środków na sfinansowanie najważniejszych potrzeb modernizacyjnych polskiej armii.
• Istotna część budżetu na modernizację techniczną (PMT) co roku trafia do Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych i jest wydatkowana na potrzeby związane z bieżącą eksploatacją sprzętu i uzbrojenia (w tym m.in. na remonty i zakupy części zamiennych), a nie na potrzeby związane z pozyskiwaniem nowych zdolności. Warto o tym pamiętać. Przykładowo w 2017 roku wydatki zrealizowane przez IWSZ (i innych dysponentów poza Inspektoratem Uzbrojenia) stanowiły 17% wszystkich nakładów poniesionych w ramach PMT.
• Jeśli dojdzie do zawarcia zapowiadanych kontraktów na pozyskanie I fazy systemu obrony powietrznej kr. Wisła, zestawów rakietowych dalekiego zasięgu kr. Homar, śmigłowców dla Wojsk Specjalnych i Marynarki Wojennej oraz systemu dowodzenia BMS, istnieje wysokie ryzyko, że w budżecie MON do końca 2022 roku nie będzie już środków na finansowanie kolejnych dużych (o wartości kilku miliardów PLN) programów modernizacyjnych takich jak: Narew, Kruk, Orka, Miecznik/Czapla, Borsuk, Tytan, czy też drugiej fazy programu Wisła, nie wspominając już o realizacji potrzeb dotyczących zakupu średnich śmigłowców transportowych. Realizacja tych programów będzie musiała zostać odsunięta w czasie na lata 2023-2032. Częściowym rozwiązaniem tego problemu może być wydłużenie okresu płatności na lata po zakończeniu dostaw, co może jednak wiązać się z koniecznością kredytowania, dodatkowo podnoszącego koszty zakupu. Mechanizm rozciągniętych płatności zostanie prawdopodobnie zastosowany m.in. w zapowiadanej na koniec marca br. umowie na I fazę programu Wisła.
• Biorąc pod uwagę prognozowaną ilość środków jakie można będzie przeznaczyć na finansowanie modernizacji technicznej polskiej armii do końca 2022 roku oraz jakie programy udało się do tej pory zrealizować (lub zakontraktować), już dziś można stwierdzić, że cele Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata 2013-2022 (i jego zaktualizowanej wersji na lata 2017-2022), w znaczącej części nie zostaną zrealizowane w planowanych latach. Fakt ten należy zdecydowanie uznać za porażkę, do której przyczynili się zarówno twórcy planu (przyjmując zbyt optymistyczne założenia), jak i kolejne rządy odpowiedzialne za jego aktualizację i realizację. Oby wyciągnięto z tego wnioski podczas tworzenia kolejnej wersji PMT.
• Prognozowana środki jakie będą dostępne na unowocześnienie Sił Zbrojnych RP w latach 2018-2026 pozwolą na sfinansowanie tylko części już dziś określonych Wymagań Operacyjnych. Spośród 60 wymienionych w artykule programów o łącznej wartości szacowanej na ok. 292 mld PLN do końca 2026 roku może udać się zapewnić finansowanie tylko na poziomie 106-132 mld PLN, czyli środków wystarczy na zaspokojenie mniej niż 50% potrzeb. Ważne zatem, aby w powstającym PMT na lata 2017-2026 wyraźnie wskazano które programy są faktycznie priorytetowe oraz realnie oszacowano koszty planowanych zamówień. Resort obrony powinien także określić i szczerze powiedzieć Gestorom, na które programy Polski w najbliższych latach po prostu nie stać.
• Ze względu na wieloletnie zaniedbania w modernizacji polskiej armii oraz brak możliwości ich nadrobienia w najbliższej dekadzie mimo planowanego zwiększenia wydatków na obronność do poziomu 2,5% PKB, celowe wydaje się ustanowienie dodatkowego źródła finansowania dla najkosztowniejszych programów modernizacyjnych spoza budżetu MON, na wzór zrealizowanego w przeszłości programu zakupu samolotów F-16. Mowa tu o takich programach jak II faza programu Wisła, czy zakup nowych wielozadaniowych samolotów bojowych kr. Harpia. Szacowany budżet tylko tych dwóch zadań do 2032 roku to ponad 65 mld PLN, czyli praktycznie tyle samo, ile planuje się przeznaczyć na budowę w Polsce elektrowni atomowej, co dobrze odzwierciedla wielkość tych wydatków.
• Podczas przeprowadzonej w minionym tygodniu Odprawy Rozliczeniowo-Koordynacyjnej Kierowniczej Kadry Resortu Obrony Narodowej szef MON Mariusz Błaszczak stwierdził, że jego "celem jest utworzenie na wschodzie Polski nowej dywizji zawodowego wojska”, co jest także jedną z rekomendacji z przeprowadzonego Strategicznego Przeglądu Obronnego. Nie wiadomo przy tym, czy nowa dywizja ma zostać oparta wyłącznie o nowo utworzone brygady i bataliony, czy również częściowo, o te istniejące i przesunięte z zachodu kraju. Tworząc nową dywizję nie uda się jednak całkowicie uniknąć tworzenia nowych jednostek, które będzie należało wyposażyć w odpowiedni sprzęt i uzbrojenie. To musi kosztować, a źródłem tych wydatków z pewnością będą środki przeznaczone na PMT. Może się to odbyć kosztem innych spośród 60 programów modernizacyjnych wymienionych w niniejszej analizie, jak również zakres ilościowy niektórych programów, takich jak: Wilk, Borsuk, Kleszcz czy Krab może ulec zwiększeniu, czego rezultatem będzie także wzrost ich wartości.
• Poza kwestiami finansowymi nie wolno zapominać o konieczności udoskonalenia systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego i uzbrojenia, w tym realizacji prac rozwojowych. Bez tego może się okazać, że zwiększonego budżetu na PMT resort obronny nie będzie w stanie efektywnie wydatkować. Ważne, aby zmiana systemu zamówień dotyczyła zarówno kwestii organizacyjnych (powołania Agencji Uzbrojenia) jak i prawnych (co jest nawet ważniejsze) oraz została powierzona osobom o odpowiedniej wiedzy i doświadczeniu. Jeśli te warunki nie zostaną spełnione, zamiast usprawnienia systemu, może dojść do jego paraliżu.
• Obecnie obowiązujący PMT zapewnia gwarancję finansowania zamówień tylko na 5 najbliższych lat - do końca 2022 roku. To zdecydowanie za krótki okres w przypadku dużych programów modernizacyjnych, dla których produkcja, dostawy i płatności mogą trwać nawet dekadę lub dłużej. Pilne przyjęcie nowego PMT na lata 2017-2026 powinno być więc zadaniem priorytetowym dla nowego kierownictwa MON.

Tomasz Dmitruk

Wyjaśnienie użytych w artykule skrótów nazw programów operacyjnych i nazw programów modernizacyjnych:

SOP – Program operacyjny „Systemy obrony powietrznej”

• Wisła – Zestawy rakietowe obrony powietrznej średniego zasięgu kr. Wisła
• Narew – Zestawy rakietowe obrony powietrznej krótkiego zasięgu kr. Narew
• Poprad – Samobieżne przeciwlotnicze zestawy rakietowe kr. Poprad
• Piorun – Przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe kr. Piorun (Grom-M)
• Pilica – Przeciwlotniczy system rakietowo-artyleryjski bliskiego zasięgu kr. Pilica
• Bystra – Zdolna do przerzutu stacja radiolokacyjna kr. Bystra
• Noteć – Przeciwlotnicze artyleryjskie środki ogniowe kr. Noteć

ŚMIG – Program operacyjny „Śmigłowce wsparcia bojowego, zabezpieczenia i VIP”

• SOF/ZOP/CSAR – Śmigłowce w wersji bojowego poszukiwania i ratownictwa, w wariancie dla pododdziałów wojsk specjalnych CSAR/SOF oraz śmigłowce w wersji zwalczania okrętów podwodnych i bojowego poszukiwania i ratownictwa ZOP/CSAR
• Kruk – Śmigłowce uderzeniowe kr. Kruk
• Perkoz – Śmigłowce lekkie/średnie kr. Perkoz (mające zastąpić śmigłowce Mi-2)
• Średnie transportowe – Średnie śmigłowce transportowe (mające zastąpić śmigłowce Mi-8/Mi-17)

BSP – Program operacyjny „Rozpoznanie obrazowe i satelitarne”

• Zefir – Bezzałogowe Systemy Powietrzne (BSP) klasy operacyjnej MALE kr. Zefir
• Gryf – BSP klasy taktycznej średniego zasięgu kr. Gryf
• Orlik – BSP klasy taktycznej krótkiego zasięgu kr. Orlik
• Wizjer - BSP klasy mini kr. Wizjer

AJT – Program operacyjny „Samolot szkolno-treningowy AJT”

• M-346 – zakup kolejnych samolotów M-346 Master w ramach „Zintegrowanego Systemu Szkolenia Zaawansowanego AJT”

WPiZ – Program operacyjny „Modernizacja Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych”

• Borsuk – Nowy pływający bojowy wóz piechoty kr. Borsuk
• Leopard 2PL – Modernizacja czołgów Leopard 2A4 do wersji Leopard 2PL
• Wilk – Nowy czołg podstawowy kr. „Wilk” (do 2032 przyjęto założenie zakupu pewnej liczby czołgów obecnej generacji)

WRiA – Program operacyjny „Modernizacja Wojsk Rakietowych i Artylerii”

• Homar - Dywizjonowy moduł ogniowy (DMO) wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych kr. Homar
• Regina - 155 mm dywizjonowy moduł ogniowy (DMO) kr. Regina wykorzystujący armatohaubice Krab
• Rak - Kompanijny moduł ogniowy (KMO) 120 mm moździerzy samobieżnych kr. Rak
• Liwiec - Radiolokacyjne zestawy rozpoznania artyleryjskiego kr. Liwiec

KTO – Program operacyjny „Kołowe Transportery Opancerzone Rosomak”

• Rosomak bazowe - Kołowe Transportery Opancerzone Rosomak w wersji bazowej
• ZSSW-30 - Zdalnie Sterowany System Wieżowy 30 mm ZSSW dla KTO Rosomak
• KTO WPT – KTO Rosomak-WPT (Wóz Pomocy Technicznej)
• KTO R1/R2 – KTO Rosomak w wersji wozu dowódczo-rozpoznawczego (R1) i rozpoznawczego (R2) z wieżą Hitfist-30P
• CKPEiRT - Ciężkie Kołowe Pojazdy Ewakuacji i Ratownictwa Technicznego
• Hitfist-30P z ppk – program integracji wieży Hitfist-30P z ppk Spike-LR

ROZP – Program operacyjny „Rozpoznanie patrolowe”

• Kleszcz - Lekkie opancerzone transportery rozpoznawcze LOTR kr. Kleszcz
• Żmija - Pojazdy rozpoznawcze dalekiego rozpoznania kr. Żmija
• Tarantula - Mobilne bezzałogowe pojazdy rozpoznawcze kr. Tarantula

PPK – Program operacyjny „Przeciwpancerne pociski kierowane Spike” (przyjęto, że będzie obejmował także programy ppk „Pustelnik” i ppk „Karabela”)

• Spike-LR - Przeciwpancerne pociski kierowane Spike-LR
• Pustelnik – Lekkie przeciwpancerne pociski kierowane kr. Pustelnik
• Karabela – Ciężkie przeciwpancerne pociski kierowane kr. Karabela

TYT – Program operacyjny „Indywidualne wyposażenie i uzbrojenie żołnierza – Tytan”

• ZISW Tytan - Zintegrowany Indywidualny System Walki Tytan

MW – Program operacyjny „Zwalczanie zagrożeń na morzu”

• Kormoran II – Nowoczesny niszczyciel min kr. Kormoran II
• Holowniki - Zabezpieczenie techniczne i prowadzenie działań ratowniczych na morzu kr. Holownik
• Supply - Zbiornikowce paliwowe kr. Supply
• Ratownik – Okręty ratownicze kr. Ratownik
• Orka – Okręty podwodne nowego typu (OPNT) kr. Orka
• Miecznik/Czapla – Okręty obrony wybrzeża kr. Miecznik / Okręty patrolowe z funkcją zwalczania min kr. Czapla

C4ISR – Program operacyjny „Zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki – C4ISR”

• MMSD – Mobilne Moduły Stanowisk Dowodzenia szczebla oddział/pododdział
• BMS - Systemu Zarządzania Walką Szczebla Batalionu Rosomak BMS
• WTI – Mobilne Węzły teleinformatyczne

SYM – Program operacyjny „Symulatory i trenażery”

• Modern. PZL-130 Orlik - Modernizacja samolotów szkolno-treningowych PZL-130 Orlik

PPO – Inne programy poza Programami Operacyjnymi

• NUR-15M Odra - Mobilne zmodernizowane stacje radiolokacyjne NUR-15M Odra
• Jelcz 442.32 - Samochody średniej ładowności i wysokiej mobilności Jelcz 442.32
• Odzież ochronna - Wyposażenie ochronne żołnierza: maski przeciwgazowe MP-6, odzież ochronna FOO-1 Etna oraz narzutki ochronne NO-1
• Kamizelki i hełmy - Uniwersalne kamizeli ochronne KWM-02 i wojskowe hełmy kompozytowe wz. 2005
• Sprzęt optoelektroniczny - Sprzęt optoelektroniczny indywidualnego wyposażenia żołnierza
• Mustang - Samochody ciężarowo-osobowe wysokiej mobilności kr. Mustang
• Samoloty dla VIP – Samoloty średnie do przewozu najważniejszych osób w państwie Boeing 737-800 NG w wersji BBJ2
• Płomykówka - Samoloty kompleksowego rozpoznania kr. Płomykówka
• Rybitwa - Morskie samoloty patrolowe zdolne do zwalczania okrętów podwodnych i nawodnych kr. Rybitwa
• Karkonosze – Wielozadaniowe samoloty transportowo-tankujące MRTT kr. Karkonosze
• Harpia – Nowe wielozadaniowe samoloty bojowe kr. Harpia
• Pegaz - Wielozadaniowe Pojazdy Wojsk Specjalnych kr. Pegaz
• Satelity – program pozyskania dwóch satelitów rozpoznania obrazowego HR i VHR

• Tweet