Serwis używa cookies. Korzystając z serwisu wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Zapoznaj się z polityką prywatności.
zamknij   

szukaj

2023-05-27 08:46:22

Plany modernizacji Sił Powietrznych

     Podczas konferencji Defence24 Day w dniu 25 maja br. Inspektor Sił Powietrznych (ISP) z Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych gen. bryg. pil. Ireneusz Nowak przedstawił najważniejsze plany dotyczące modernizacji Sił Powietrznych w perspektywie do 2035 roku. Generał poinformował m.in. o planowanym zakupie kolejnych dwóch eskadr wielozadaniowych samolotów bojowych, samolotów wczesnego ostrzegania Saab 340 AEW, śmigłowców AW101 dla Wojsk Lądowych, czy też aerostatów rozpoznawczych kryptonim Barbara.

Modernizacja Sił Powietrznych

Wnioski z konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

  Na początku prezentacji gen. Nowak wskazał na wnioski dla NATO jakie wynikają z trwającego konfliktu rosyjsko-ukraińskiego. Do najważniejszych z nich zalicza się:

  • Fałszywy obraz domeny powietrznej. Gdyby Ukraina była zdolna do wywalczenia przewagi w powietrzu straty na ziemi byłyby zdecydowanie mniejsze.
  • Zdolności niezbędne do skutecznej walki: Counter-IADS [red. Przeciw systemom zintegrowanej obrony powietrznej] (SEAD/DEAD) [red. Suppression of Enemy Air Defenses / Destruction of Enemy Air Defenses]; Precyzyjne uderzenia na duże odległości (Strategic Attack); Izolacja lotnicza (Air Interdiction).
  • Zdolności NATO są ograniczone przez narodowe restrykcje w zakresie wymiany informacji – C2/INTEL.
  • Należy odejść od koncepcji użycia lotnictwa w konfliktach asymetrycznych na rzecz powrotu do koncepcji operacji pełnoskalowych typu LFE [red. Large Force Employment].
  • Mobilność to klucz do sukcesu – ACS/ACE/Tankowanie w powietrzu.

Lotnictwo bojowe

  W zakresie lotnictwa bojowego, które w Polsce zgrupowane jest w ramach eskadr lotnictwa taktycznego ISP wskazał, że nasz kraj powinien dysponować minimum łącznie 10 takimi eskadrami, w każdej 16 samolotami, czyli łącznie 160 samolotami bojowymi. Obecnie Siły Powietrzne dysponują trzema eskadrami wielozadaniowych samolotów bojowych (WSB) F-16 C/D Jastrząb (48 egzemplarzy), które mają przejść modernizację w ramach programu MLU (Mid Life Upgrade) polegającą przede wszystkim na montażu nowej stacji radiolokacyjnej z anteną AESA (Active Electronically Scanned Array). „Mamy nadzieję, że modernizacja rozpocznie się najpóźniej w 2027 roku, my preferujemy rok 2026” powiedział generał. Już dziś rozmowy prowadzone w tej sprawie z producentem F-16, koncernem Lockheed Martin, mają być na zaawansowanym poziomie.  

Modernizacja Sił Powietrznych

  Kolejne dwie eskadry (32 szt.) mają stanowić samoloty wielozadaniowe F-35A Lightning II, zamówione na podstawie umowy podpisanej 31 stycznia 2020 roku z dostawami w latach 2024-2030. Infrastruktura dla nich znajduje się już w budowie, a niedługo powinny zostać podpisane umowy na dostawy uzbrojenia.

  Zamówione we wrześniu 2022 roku w Korei Południowej lekkie samoloty bojowe FA-50/FA-50PL w liczbie 48 egzemplarzy mają stanowić wyposażenie następnych trzech eskadr. Ich dostawy zaplanowano na lata 2023-2028. Łącznie F-16, F-35 i FA-50/FA-50PL pozwolą na wyposażenie 8 eskadr lotnictwa taktycznego. Do docelowej liczby 10 eskadr brakuje zatem jeszcze dwóch eskadr (32 samolotów). Ich wyposażenie mają stanowić WSB których typ nie został jeszcze ostatecznie ustalony, ale gen. Nowak wskazał, że ich dostawy powinny rozpocząć się w 2026 roku.

  Uzupełnieniem zadań związanych z pozyskaniem samolotów bojowych jest zadanie związane z zakupem czterech taktycznych systemów symulatorowych symulacji lotu samolotu F-16 (z opcją na piąty). Kontrakt na ich dostawy w latach 2024-2025 podpisano w grudniu 2022 roku z izraelską spółką Elbit Systems.

Lotnictwo zabezpieczające

  Ten zakres modernizacji Sił Powietrznych ma obejmować m.in. pozyskanie używanych średnich samolotów transportowych C-130H Hercules, które zastąpią starszą wersję C-130E. Łącznie do 2024 roku ma zostać dostarczonych pięć tego typu samolotów, z czego dotąd odebrano pierwsze dwa. Ich następcą mają być nowe średnie samoloty transportowe nabyte w ramach programu o kryptonimie Drop. Rozpoczęcie realizacja tego programu zostało jednak przesunięte na 2033 rok, czyli realnie w dość odległą przyszłość.

Modernizacja Sił Powietrznych

  Poza dobrymi informacjami o planowanych na najbliższe lata dostawach statków powietrznych różnego typu ISP przekazał także gorsze wieści. Stwierdził, że "będziemy mieli w 2030 roku 116 samolotów zdolnych do tankowania w powietrzu, a nie mamy żadnego tankowca". Zakup tego typu samolotów planowany jest od wielu lat w ramach programu o kryptonimie Karkonosze. Mają to być samoloty klasy MRTT (Multi Role Tanker Transport), czyli wielozadaniowe samoloty transportowo-tankujące. Finansowanie tego zadania jest jednak systematycznie odsuwane w przyszłość. Obecnie zakłada się jego rozpoczęcie dopiero w 2034 roku, choć ISP ma nadzieję, na przyspieszenie zakupu. Również w opinii autora, zadanie to powinno mieć znacznie wyższy priorytet.

  W ramach pilnej potrzeby operacyjnej zamierza się zakupić szwedzkie samoloty wczesnego ostrzegania.  Pisaliśmy o tym kilka dni temu. Okazuje się, że nie będą to jednak nowe samoloty typu GlobalEye, ale dwa używane starszego typu, tj. Saab 340 AEW, zamówione jako rozwiązanie pomostowe. Choć nie podano jakie będą to konkretnie egzemplarze, ale istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że mowa o samolotach których użytkownikiem była najpierw Szwecja, a następnie Zjednoczone Emiraty Arabskie. Są to maszyny wyprodukowane w latach 1997 i 1998. Umowy na dostawy można spodziewać się jeszcze w tym roku, a samoloty mogą trafić do Polski w latach 2023-2024. Przed przyjęciem do służby Saaby 340 AEW mają przejść jeszcze proces modyfikacji do standardów NATO (np. w zakresie łączności czy systemu swój-obcy IFF). Jak podkreślił gen. Nowak, „każdy radar wyniesiony w powietrze jest lepszy niż ten na ziemi”, bowiem na jego pracę znacznie mniejszy wpływ ma krzywizna Ziemi, co pozwala na wykrywanie obiektów z większych odległości i lecących nisko, takich jak pociski manewrujące. Mimo, że planowane do zakupu maszyny będą miały za sobą 25-26 lat eksploatacji, w ocenie autora powinny przyczynić się do znacznego zwiększenia zdolności Sił Powietrznych w zakresie rozpoznania radiolokacyjnego.

  Pozostałe zadania dotyczą modernizacji posiadanych samolotów. I tak na lata 2024-2028 zaplanowano modernizację wszystkich 16 samolotów transportowych C-295M, w latach 2026-2027 proces modernizacji ma przejść 7 samolotów transportowych M-28 Bryza, w tym 5 szt. w wersji M-28B/PT i 2 szt. w wersji M-28B/PT GC (Glass Cockpit). Trzecim typem modernizowanych samolotów mają być Bryzy w wersji M-28B1R, czyli morskich samolotów patrolowo-rozpoznawczych.

Lotnictwo śmigłowcowe

  Ten obszar lotnictwa w najbliższych latach czekają istotne zmiany, co wynika z konieczności wycofania ze służby leciwych śmigłowców: Mi-2, Mi-8, Mi-14, Mi-24 i z czasem również najstarszych z Mi-17.

  Jako pierwsze, do końca tego roku (z rocznym opóźnieniem) zostaną dostarczone cztery śmigłowce AW101 w wersji ZOP/CSAR (zwalczania okrętów podwodnych i dostosowane do bojowego poszukiwania i ratownictwa) dla Marynarki Wojennej. To rezultat umowy z kwietnia 2019 roku.

Modernizacja Sił Powietrznych

  Na podstawie kontraktu z 1 lipca 2022 roku do 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, a dokładniej do podlegającego tej brygadzie 7. Dywizjonu Lotniczego (66. Dywizjonu Lotniczego) z Nowego Glinnika dostarczone zostaną 32 wielozadaniowe śmigłowce wsparcia AW149. Proces ten zaplanowano na lata 2023-2029. Natomiast do 1. Dywizjonu Lotniczego (37. Dywizjonu Lotniczego) z Leźnicy Wielkiej użytkującego Mi-8 i Mi-17, mają trafić cięższe śmigłowce AW101 w wersji wielozadaniowej w liczbie 22 egzemplarzy. Ich dostawy zapisano w latach 2025-2031. Jak dotąd Agencja Uzbrojenia nie rozpoczęła jednak jeszcze postępowania w tej sprawie.

  Śmigłowce szturmowe Mi-24 mają zostać zastąpione przez uderzeniowe AH-64E Guardian. We wrześniu 2022 roku poinformowano, że Polska złożyła zapytanie ofertowe LoR (Letter of Request) skierowane do Stanów Zjednoczonych w trybie FMS (Foreign Military Sales) w sprawie możliwości pozyskania 96 szt. tego typu śmigłowców. Zakłada się, że ich dostawy rozpoczną się w 2025 roku. Natomiast już w przyszłym roku do Polski powinno trafić osiem egzemplarzy używanych śmigłowców AH-64D Apache wypożyczonych przez US Army na potrzeby szkoleniowe.

  Na potrzeby Marynarki Wojennej, a w szczególności fregat typu Miecznik, planuje się zakup ośmiu wielozadaniowych morskich śmigłowców pokładowych kr. Kondor. Ich dostawy zaplanowano na lata 2027-2034. Jak dotąd nie podjęto decyzji, jaki to będzie typ wiropłata, a jedynie w 2020 roku przeprowadzono procedurę dialogu technicznego.

  Uzupełnieniem zakupu nowych konstrukcji ma być zadanie związane z unifikacją 43 eksploatowanych obecnie śmigłowców W-3 Sokół. Proces ten ma rozpocząć się w przyszłym roku i trwać do 2030 roku.

Platformy bezzałogowe

  W zakresie bezzałogowych statków powietrznych (BSP) klasy mini przewiduje się w całej perspektywie lat 2023-2035 realizować równolegle dostawy dwóch typów tj. FlyEye i Wizjer (NeoX-2). Obecnie obowiązujące umowy przewidują dostawy 25 zestawów BSP Wizjer w latach 2024-2027 (kontrakt z 29 grudnia 2021 roku) oraz 11 zestawów BSP FlyEye w latach 2022-2023 (kontrakt z 15 lutego 2022 roku), ale zapewne można spodziewać się kontynuacji tych zamówień w kolejnych latach.

Modernizacja Sił Powietrznych

  W przypadku większych systemów BSP klasy taktycznej krótkiego zasięgu kr. Orlik, realizowana jest umowa z listopada 2018 roku na dostawę ośmiu zestawów BSP PGZ-19RA, z opcją na cztery kolejne zestawy. Rozpoczęcie dostaw w tym kontrakcie jest już opóźnione o 2 lata. Zgodnie z niedawnymi deklaracjami złożonymi przez wykonawcę, dwa pierwsze zestawy Orlik powinny zostać dostarczone w październiku tego roku, natomiast w planach Inspektoratu Sił Powietrznych rozpoczęcie ich dostaw wykazano w 2024 roku, co może wynikać z błędu w prezentacji lub też może sugerować dalsze opóźnienie zadania.  

  Pod względem wielkości platformy powietrznej, kolejnym typem wdrażanych do służby BSP są tureckie bezzałogowce rozpoznawczo-uderzeniowe klasy taktycznej średniego zasięgu Bayraktar TB2. Umowę na zakup czterech tego typu zestawów zawarto 24 maja 2021 roku. Pierwszy zestaw dostarczono w 2022 roku, drugi w kwietniu br., trzeci miał trafić do Polski jeszcze w tym roku, a ostatni w pierwszej połowie 2024 roku. W skład każdego zestawu wchodzi m.in. sześć platform powietrznych.

  W przypadku największych planowanych do zakupu BSP klasy operacyjnej MALE (Medium Altitude Long Endurance), 20 października 2022 roku została zawarta umowa na leasing usługi rozpoznania z wykorzystaniem jednego zestawu BSP MQ-9A Reaper, w skład którego wchodzi kilka platform powietrznych. Usługa ta ma być świadczona do czasu pozyskania docelowego zestawu BSP rozpoznawczo-uderzeniowego MQ-9B. Jego dostawy zaplanowano na lata 2025-2027, choć stosowna umowa nie została jeszcze podpisana. Natomiast dopiero od 2028 roku mają rozpocząć się i trwać do 2033 roku dostawy docelowych BSP tej klasy w ramach programu o kryptonimie Zefir.  

Wojska radiotechniczne

  Ostatni omawiany obszar modernizacji Sił Powietrznych dotyczył zdolności wojsk radiotechnicznych odpowiedzialnych za wczesne ostrzeganie, wykrywanie i identyfikację obiektów powietrznych z wykorzystaniem szerokiego spektrum stacji radiolokacyjnych. Wymienionych zostało tu aż osiem różnych zadań.

  Jako pierwsze zadanie, wskazano potrzebę zamówienia czterech systemów rozpoznania radiolokacyjnego zamontowanych na aerostacie kr. Barbara. Celem tego zadania jest uzyskanie możliwości wyniesienia za pomocą aerostatu stacji radiolokacyjnej na określoną wysokość ponad ziemię, co zwiększa jej zasięg i zdolność do wykrywania i śledzenia obiektów lecących na małych wysokościach. System ten ma pozwolić na stałe i długotrwałe obserwowanie przestrzeni powietrznej, a jego uzupełnieniem, w zależności od potrzeb, będą wspomniane już samoloty wczesnego ostrzegania Saab 340 AEW. Wczoraj, tj. 26 maja br. poinformowano, że Polska złożyła zapytanie ofertowe LoR skierowane do Stanów Zjednoczonych w trybie FMS w sprawie pozyskanie tego rodzaju systemu.

Modernizacja Sił Powietrznych

  Drugim zadaniem, dla którego dostawy mają rozpocząć się w 2026 roku, jest pozyskanie mobilnych radarów dalekiego zasięgu RDL-45 Warta. Są to stacje radiolokacyjne z anteną typu AESA opracowywane w ramach pracy rozwojowej przez konsorcjum na czele z PIT-Radwar S.A. od 2012 roku. Zadanie współfinansowane jest ze środków z NCBiR. Do niedawna zakładano zakup 17 radarów tego typu z przeznaczeniem dla 3. Wrocławskiej Brygady Radiotechnicznej.

  W planach wojska jest także nabycie w latach 2025-2031 pasywnych systemów radiolokacyjnych kr. Tanew działających w oparciu o metodę PCL (Passive Coherent Location), polegającą na wykrywaniu obiektów powietrznych dzięki wykorzystaniu sygnałów pochodzących od nadajników okazjonalnych, tj.: stacje radiowy FM, stacje naziemnej telewizji cyfrowej, czy stacje łączności komórkowej GSM. Sygnały te rozproszone na obiektach powietrznych i odebrane przez anteny stacji radiolokacyjnej (najczęściej multistatycznej, tj. z kilkoma antenami odbiorczymi) pozwalają na wykrycie i lokalizację tych obiektów. Historia tego programu sięga 2016 roku kiedy to Inspektorat Uzbrojenia rozpoczął procedurę dialogu technicznego. Początkowo zamierzano pozyskać cztery komplety takich radarów (po dwa w 2017 i 2018 roku), choć docelowe potrzeby określano nawet na 14 egzemplarzy. Zamówione radary prawdopodobnie będą bazowały na konstrukcji Systemu Pasywnej Lokacji (SPL) który ma łączyć wykrywanie i identyfikację obiektów powietrznych zarówno metodą PCL jak i PET (Passive Emitter Tracking), który pozwala na wykrywanie sygnałów generowanych przez nadajniki pokładowe obiektów powietrznych, takie jak: radary pokładowe, łącza komunikacyjne, systemy identyfikacji swój-obcy i systemy nawigacyjne. System SPL jest opracowywane przez konsorcjum na czele z PIT-Radwar S.A. od 2012 roku na podstawie projektu rozwojowego z dofinansowaniem z NCBiR na potrzeby systemów obrony powietrznej Wisła i Narew, ale jego rezultaty mogą zostać wykorzystane również na potrzeby jednostek radiotechnicznych.

  Kolejnym typem planowanych do zakupu sensorów są radary kontroli rejonu lotniska (RKRL) kr. Drawa, które mają zastąpić obecnie eksploatowane stacje tego rodzaju AVIA-W. Postępowanie na pozyskanie 15 tego rodzaju systemów Agencja Uzbrojenia rozpoczęła 23 marca 2022 roku. Niestety, zostało ono unieważnione 23 maja br., z powodu wpłynięcia tylko jednej oferty, która została odrzucona. W planach Inspektoratu Sił Powietrznych dostawy tego rodzaju stacji radiolokacyjnych powinny rozpocząć się od 2024 roku, ale wydaje się, że proces ten się opóźni.

  W przedstawionych przez gen. Nowaka planach znajduje się także pozyskanie w latach 2024-2028 dwóch typów radarów brzegowych. Pierwsze z nich będą miały zostać zamontowane na wysokich masztach brzegowych stacjonarnych punktów obserwacji i łączności (POiŁ) rozmieszczonych wzdłuż całej polskiej linii brzegowej Bałtyku, drugie, będą brzegowymi radarami mobilnymi kr. Reda. W tym przypadku prawdopodobnie będą to stacje których konstrukcja będzie bazowała na już wykorzystywanych radarach RM-100. Są one przeznaczone do monitorowania wszelkiego rodzaju aktywności w rejonie wybrzeża morskiego, zwłaszcza ochrony granicy morskiej, ochrony stref interesów ekonomicznych oraz misji ratownictwa morskiego. Dzięki użyciu techniki fali ciągłej modulowanej częstotliwościowo RM-100 jest trudno wykrywalny.

  W latach 2027-2032 przewiduje się nabycie mobilnych radarów pracujących w paśmie UHF (Ultra High Frequency, czyli o częstotliwości od 300 do 1000 MHz i długości fali od 30 do 100 cm) kr. San. Prawdopodobnie sensor ten będzie bazował na doświadczeniach z konstrukcji stacji P-18PL opracowanej na potrzeby systemów obrony powietrznej Wisła i Narew, która pod koniec ubiegłego roku z wynikiem pozytywnym przeszła badania kwalifikacyjne. Trzeba jednak pamiętać, że P-18PL pracuje w pasmie metrowym VHF (Very High Frequency, czyli o częstotliwości od 100 do 300 MHz i długości fali od 1 do 3 m), czyli o nieco dłuższe fali niż wskazuje się dla radarów San.

  Ostatnim typem stacji radiolokacyjnej wymienionym w prezentacji ISP są trójwspółrzędne radary NUR-15M Odra. Są one systematycznie dostarczane na potrzeby 3. Wrocławskiej Brygady Radiotechnicznej od 2006 roku. Dotąd przyjęto do służby 23 radary tego typu, a dwa ostatnie z dotąd zamówionych mają zostać dostarczone w przyszłym roku.

Podsumowanie

  W ramach podsumowania gen. Nowak przypomniał wizję i misję Inspektoratu Sił Powietrznych. Wizją jest "komponent lotniczy zdolny do wywalczenia przewagi w domenie powietrznej", a misją "zakończenie procesu sprzętowej i kulturowej transformacji Sił Powietrznych". Aby to osiągnąć konieczne są działania związane z odpowiednim procesem naboru i szkolenia ludzi oraz procesem pozyskiwania sprzętu, ale także odpowiedni „system zarządzania i relacje funkcjonalne”.

Modernizacja Sił Powietrznych

  Określonej wizji i misji nie da się osiągnąć również bez stabilnego finansowania na wystarczającym poziomie. Wiele z przedstawionych powyżej planów modernizacyjnych sięga swoją historią zadań określonych w poprzedniej dekadzie, których realizacja wcześniej nie była możliwa często właśnie z powodu niewystarczającego poziomu finansowania.

Tekst: Tomasz Dmitruk

Zdjęcia z prezentacji Inspektora Sił Powietrznych DGRSZ.




Rejestracja

Funkcja chwilowo niedostępna

×

Logowanie

×

Kontakt

×
Porozumienie Radmor i Thorium Space

Porozumienie Radmor i Thorium Space

Centrum Technologii Kosmicznych Grupy WB (działające w ramach spółki Radmor) i firma Thorium Space podpisały porozumienie o współpracy. Umowa, o kt...

więcej polecanych artykułów