2024-08-13 18:41:38
Polska zamówiła 96 śmigłowców uderzeniowych AH-64E Apache
To niewątpliwie wielki dzień dla lotnictwa Wojsk Lądowych, ale i całego Wojska Polskiego. Na lotnisku Latkowo w Inowrocławiu, 13 sierpnia br., w obecności wicepremiera i ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza, sekretarza stanu w MON Pawła Bejdy oraz ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce Marka Brzezinskiego podpisana została umowa wykonawcza LOA (Letter of Acceptance) PL-B-UEH z rządem Stanów Zjednoczonych na zakup dla Sił Zbrojnych RP 96 śmigłowców AH-64E Apache wraz ze środkami bojowymi (uzbrojeniem), pakietami szkoleniowym i logistycznym oraz częściami zapasowymi. Wartość umowy została ustalona na 10 mld USD netto, czyli ok. 48,2 mld PLN brutto (przy dzisiejszym średnim kursie USD), natomiast dostawy śmigłowców mają zostać zrealizowane w latach 2028-2032.
AH-64 Apache w wersji z zamontowaną nad wirnikiem stacją radioloakcyjną kierowania ogniem AN/APG-78 Longbow. Fot. Northrop Grumman.
Znaczenie podpisanego dziś kontraktu można porównać z zakupem w 2003 roku wielozadaniowych samolotów bojowych F-16 Jastrząb. Zapowiad on bowiem zmianę generacyjną i mentalną oraz radykalne zwiększenie zdolności lotnictwa Wojsk Lądowych, podobnie jak się to stało w przypadku Sił Powietrznych po zakupie F-16. Polska stanie się drugim, po Stanach Zjednoczonych, największym użytkownikiem śmigłowców AH-64 Apache na świecie.
Zakup śmigłowców AH-64E ma zostać sfinansowany w części netto ze środków Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Zapewne większość tych środków będzie pochodziło z mechanizmów dłużnych, w tym z pożyczek udzielonych Polsce przez Stany Zjednoczone.
W ramach pakietu logistycznego ma zostać dostarczony m.in.: sprzęt do wykonywania obsług śmigłowców, sprzęt lotniskowo-hangarowy i wsparcie techniczne, natomiast w ramach pakietu szkoleniowego, szkolenia specjalistyczne i urządzenia treningowe dla pilotów i personelu technicznego.
Śmigłowce AH-64E Apache będą sukcesywnie trafiać do pododdziałów 1. Brygady Lotnictwa Wojsk Lądowych i mają stacjonować w bazach lotniczych w: Inowrocławiu (aktualna baza lotnictwa Wojsk Lądowych), w Malborku (aktualnie baza samolotów myśliwskich MiG-29) oraz w Świdniku (nowa baza planowana do utworzenia w pobliżu Portu Lotniczego Lublin). Będą one systematycznie zastępować dotąd użytkowane śmigłowce szturmowe Mi-24.
Podpisanie umowy na dostawę AH-64E poprzedziło wcześniejsze zawarcie umów offsetowych z trzema amerykańskimi podmiotami przemysłu zbrojeniowego (The Boeing Company, General Electric Company oraz Lockheed Martin), w ramach których pozyskanych zostanie szereg technologii oraz nastąpić ma transfer wiedzy w zakresie obsługi technicznej, wsparcia eksploatacji i utrzymania gotowości bojowej śmigłowców. Pierwszą umowę offsetową o wartości ok. 300 mln PLN podpisano 25 września 2023 roku, a dwie kolejne o łącznej wartości ponad 930 mln PLN 5 sierpnia tego roku.
Aby możliwe było zawarcie umowy konieczne było także uzyskanie zgody na tę transakcję amerykańskiej administracji. O udzieleniu zgody przez amerykański Departament Stanu poinformowano 22 sierpnia 2023 roku. Wówczas opublikowano także pełny zakres polskiego zapytania, które zostało wycenione na maksymalną kwotę 12 mld USD netto. O udzieleniu zgody przez Kongres Stanów Zjednoczonych 6 września 2023 roku poinformował ówczesny minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak.
Samą procedurę zakupu zapoczątkowało wysłanie do USA 8 września 2022 roku zapytania ofertowego LoR (Letter of Request) w ramach procedury FMS (Foreign Military Sales).
Wcześniej zakup 32 śmigłowców uderzeniowych mających zastąpić Mi-24 planowano w ramach programu o kryptonimie Kruk, ujętego w Planie Modernizacji Technicznej na lata 2013-2022. Dialog Techniczny dla tego programu rozpoczęto w 2014 roku, w kolejnych latach prowadzono analizy, jednak decyzji o zakupie aż do 2022 roku nie podjęto. Ostatecznie AH-64E Apache nie zostały zamówione w ramach programu Kruk, choć ich możliwości taktyczno-techniczne wpisują się w dużej części w wymagania operacyjne określone dla tego programu.
W celu pozyskania zdolności pomostowej do chwili wdrożenia do służby nowych śmigłowców podjęto również decyzję o czasowym przekazaniu do Sił Zbrojnych RP 8 szt. używanych śmigłowców AH-64D Apache. W najbliższym czasie planowane jest podpisanie w tej sprawie ze stroną amerykańską umowy leasingu.
Należy podkreślić, że dla zapewnienia prawidłowego wdrożenia śmigłowców AH-64E Apache i tymczasowo eksploatowanych AH-64D, na podstawie zawartej rok temu umowy szkoleniowej z rządem USA, pierwsi polscy piloci i inżynierowie ukończyli szkolenia na tego typu śmigłowcach w Stanów Zjednoczonych, a obecnie proces ten jest kontynuowany.
Dziś piszemy tylko o udzielonym zamówieniu, natomiast możliwości taktyczno-techniczne śmigłowców AH-64E Apache, bardziej szczególową historię ich zakupu oraz mocne i słabe strony dzisiejszego kontraktu będą przedmiotem odrębnej analizy.
(TD)
