2025-07-01 11:24:19
Pierwsze pożyczki z instrumentu SAFE w 2026 roku?
W maju br. przyjęte zostało Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej ustanawiające instrument SAFE (ang. Security Action for Europe), który ma umożliwić pozyskanie nisko oprocentowanych pożyczek m.in. na inwestycje obronne i zakupy sprzętu wojskowego. W ocenie wicepremiera i szefa MON Władysława Kosiniak-Kamysza Polsce z instrumentu SAFE może przypaść kwota nawet ok. 120–130 mld PLN. Jak udało się ustalić redakcji, polski wniosek o pozyskanie tych środków ma zostać złożony w terminie do 30 listopada br., a pierwsze pożyczki z SAFE nasz kraj może otrzymać w 2026 roku.
Na dziś nie wiadomo jeszcze jakie ostatecznie zadania zostaną zgłoszone do finansowania w ramach pożyczek z SAFE, ale nie można wykluczyć, że jednym z takich zadań będzie zakup nowych pływających bojowych wozów piechoty Borsuk. Fot. st. kpr. Wojciech Król.
W dniu 27 maja br. przyjęte zostało Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej (UE) 2025/1106 ustanawiające „Instrument na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy („instrument SAFE”) poprzez Wzmocnienie Europejskiego Przemysłu Obronnego”. Instrument SAFE (ang. Security Action for Europe) przewiduje przeznaczenie kwoty 150 mld Euro na nisko oprocentowane pożyczki dostępne dla państw członkowskich UE na zakupy produktów związanych z obronnością oraz na przeprowadzenie pilnych i poważnych inwestycji publicznych wspierających europejski przemysł obronny. Kilka dni wcześniej, 20 maja br. przebywający w Brukseli wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz powiedział, że liczy na to, że Polsce z instrumentu SAFE przypadnie kwota ok. 120–130 mld PLN.
Wsparcie ze środków instrumentu SAFE w przyjętej wersji dokumentu obejmuje następujące kategorie:
- amunicja i pociski rakietowe;
- systemy artyleryjskie, w tym zdolności do precyzyjnych głębokich uderzeń;
- zdolności w zakresie walki naziemnej i ich systemy wsparcia, w tym wyposażenie żołnierzy i broń piechoty;
- małe drony (klasa NATO 1) i powiązane systemy antydronowe;
- ochrona infrastruktury krytycznej;
- cyberbezpieczeństwo;
- mobilność wojskowa, w tym kontrmobilność;
- systemy obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej;
- morskie zdolności nawodne i podwodne;
- drony inne niż małe (klasy NATO 2 i 3) i powiązane systemy antydronowe;
- czynniki warunkujące potencjał sił, takie jak między innymi strategiczny transport powietrzny, tankowanie w powietrzu, systemy C4ISTAR, a także zasoby kosmiczne i usługi kosmiczne;
- ochrona aktywów kosmicznych;
- sztuczna inteligencja i walka elektroniczna.
W związku przygotowaniami do uruchomienia instrumentu SAFE wystosowaliśmy kilka pytań do Ministerstwa Obrony Narodowej. Poniżej publikujemy ich treść i odpowiedzi uzyskane 30 czerwca 2025 roku.
O jaką kwotę wsparcia z SAFE Polska zamierza wystąpić?
W chwili obecnej trwają prace nad identyfikacją inwestycji kwalifikujących się do programu i na tej podstawie zostanie określona ostateczna kwota.
Czy w ramach SAFE planuje się złożenie jednego wniosku o udzielenie wsparcia na pełną docelowo wnioskowaną kwotę pożyczek, czy też będzie to kilka wniosków złożonych w odstępach czasowych na częściowe kwoty?
Planowane jest złożenie jednego wniosku, obejmującego pełną, docelową kwotę.
Kiedy planuje się złożyć wiosek lub wnioski o udział Polski w instrumencie SAFE?
Przedmiotowy wniosek planuje się złożyć do 30 listopada 2025 roku.
Czy lista programów czy zdań dla których Polska będzie wnioskowała o finansowane z SAFE jest już ustalona?
W chwili obecnej trwają prace nad identyfikacją inwestycji kwalifikujących się do programu.
Czy wniosek do SAFE będzie obejmował podpisane umowy, czy tylko te dopiero planowane do podpisania?
Wnioskiem objęte zostaną umowy zarówno już podpisane jak i planowane do podpisania.
Kiedy można się spodziewać otrzymania pierwszych środków z SAFE?
Pierwsze środki mogą wpłynąć w 2026 roku.
Czy środki otrzymane z SAFE będą stanowiły źródło wpływów Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, czy też będą to dochody ze środków Unii Europejskiej ujmowane w części 29 budżetu państwa?
Opracowywanie i wykonywanie budżetu państwa, kontrola realizacji budżetu państwa oraz przygotowywanie sprawozdań z wykonania budżetu państwa jest zadaniem wynikającym z działu administracji rządowej – budżet należy do kompetencji Ministra Finansów. W związku z powyższym ostateczne rozstrzygnięcia będą podejmowane w Ministerstwie Finansów. Niemniej jednak, rozważa się wykorzystanie instrumentu SAFE jako źródło wpływów Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych.
Czy realizacja tegorocznego planu wydatków Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych jest uzależniona od otrzymania środków z SAFE? Czy nie obawiacie się Państwo, że ewentualne opóźnienia w przyznaniu środków z SAFE mogą spowodować brak pełnego wykonania planu wydatków Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych w 2025 roku?
Plan finansowy Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych na 2025 rok został opracowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego w 2024 roku i na etapie planowania takie źródło finansowania jak instrument SAFE, nie było przewidziane.
Przypomnijmy, że na łączne wydatki obronne zaplanowane w 2025 roku w kwocie 186,5 mld PLN składają się wydatki z budżetu państwa w wysokości 124,3 mld PLN, z czego do Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) ma zostać przekazana kwota 14,021 mld PLN oraz wydatki z FWSZ w wysokości 76,3 mld PLN.
Z planowanych na łącznie 76,3 mld PLN wpływów FWSZ w 2025 roku, kwota 60,6 mld PLN pochodzić ma z finansowania dłużnego. Dziś już praktycznie mamy pewność, że nie będą to mogły być w tym roku pożyczki z inicjatywy SAFE. Według stanu na koniec marca br. FWSZ pozyskał 5,3 mld PLN środków z finansowania dłużnego, co stanowiło 8,8% planu rocznego. Informacji o wykonaniu FWSZ według stanu na koniec czerwca br. można się spodziewać za ok. miesiąc.
Tomasz Dmitruk
