2025-10-01 10:30:10
Niższe wydatki na obronność w 2025 roku od planowanych?
W 2025 roku na wydatki obronne zaplanowano łącznie 186,5 mld PLN, co stanowić miało 4,7% szacowanego PKB Polski w 2025 roku. Na powyższą kwotę wchodziły m.in. wydatki w ramach Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ), które miały być pokryte w większości ze środków dłużnych. Z opublikowanej 30 września br. „Strategii zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2026-2029” wynika jednak, że zadłużenie FWSZ w br. ma być niższe o 32,7 mld PLN w stosunku do planu z ustawy budżetowej. Oznacza to, że z dużym prawdopodobieństwem o podobną kwotę (do poziomu ok. 4,1% PKB) zmaleją również tegoroczne łączne wydatki obronne.
Jeśli planowany poziom zadłużenia FWSZ w 2025 roku określony w "Strategii zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2026-2029" się potwierdzi, łączne wydatki na obronność Polski w 2025 roku mogą zmaleć z planowanych 4,7% PKB do ok. 4,1% PKB. Fot. DGRSZ.
Na etapie przyjęcia ustawy budżetowej na 2025 rok na łączne nakłady obronne w kwocie 186,55 mld PLN wchodziły wydatki z budżetu państwa w wysokości 124,30 mld PLN, z czego do FWSZ miała zostać przekazana kwota 14,02 mld PLN oraz całkowite wydatki z FWSZ w wysokości 76,27 mld PLN (łączne wydatki obronne to suma wydatków z budżetu państwa i całkowitych wydatków z FWSZ pomniejszona o kwotę wpłaty z budżetu państwa do FWSZ). Wydatki z FWSZ miały być przy tym pokryte z trzech źródeł: wspomnianej wpłaty z budżetu państwa (14,02 mld PLN), wpływów z finansowania dłużnego w wysokości 60,59 mld PLN oraz z innych tytułów określonych w ustawie o obronie Ojczyzny (1,66 mld PLN).
W dniu 24 lipca br. przyjęta została zmiana nr 1 Planu finansowego FWSZ, która zmniejszyła m.in. wpływy z finansowania dłużnego do 58,15 mld PLN (spadek o 2,44 mld PLN) oraz ograniczyła środki przekazywane przez Ministra Obrony Narodowej do FWSZ z części 29 budżetu państwa do poziomu 8,91 mld PLN (spadek o 5,11 mld PLN). Wpłynęło to ograniczenie całkowitych wydatków FWSZ o 3,14 mld PLN do poziomu 73,13 mld PLN, choć wydatki na realizację celów określonych w "Programie rozwoju Sił Zbrojnych" tj. na zakupy sprzętu wojskowego i uzbrojenia pozostały na niezmienionym poziomie 65,420 mld PLN. Obniżono natomiast planowane wydatki na obsługę finansowania dłużnego.
Wykres pokazujący m.in. planowane narastająco w latach 2025-2029 zadłużenie FWSZ (kolor czerwony). Źródło „Strategii zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2026-2029”.
W opublikowanej 30 września br. przez Ministerstwo Finansów nowej „Strategii zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2026-2029” wskazano, że zadłużenie FWSZ na koniec 2025 roku ma wynieść 72,9 mld PLN. Ponieważ na koniec 2024 roku wynosiło ono 45 mld PLN, można łatwo obliczyć, że w 2025 roku planuje się jego wzrost o 27,9 mld PLN. To wartość o 32,69 mld PLN niższa, niż zakładano w ustawie budżetowej na 2025 rok i pierwotnym Planie finansowym FWSZ na 2025 rok oraz o 30,25 mld PLN niższa, niż zakładano Planie finansowym FWSZ po zmianie nr 1. Spadek planowanych wpływów FWSZ z tytułu finansowania dłużnego niestety musi mieć także odzwierciedlenie w niższych planowanych wydatków, w tym na cele określone w "Programie rozwoju Sił Zbrojnych". Ten spadek może być jedynie ograniczony o ok. 3,29 mld PLN, jeśli na wydatki przeznaczy się wszystkie oszczędności będące w dyspozycji FWSZ. Biorąc powyższe pod uwagę, łączne wydatki obronne w 2025 roku będą obejmowały:
- wydatki z budżetu państwa w wysokości 124,30 mld PLN, z czego do FWSZ ma zostać przekazana kwota 8,91 mld PLN;
- całkowite wydatki z FWSZ w wysokości 42,88 mld PLN (całkowite wydatki określone w Planie finansowym FWSZ po zmianie nr 1 tj. 73,13 mld PLN, pomniejszone z tytułu redukcji wpływów z finansowania dłużnego o 30,25 mld PLN).
Razem daje to łączne wydatki obronne na poziomie 158,27 mld PLN. Jeśli w pełni zostaną wykorzystane oszczędności FWSZ, kwota ta może wzrosnąć do 161,56 mld PLN. Biorąc pod uwagę, że Ministerstwo Finansów szacuje obecnie PKB Polski w 2025 roku na 3901,2 mld PLN, tegoroczne łączne wydatki obronne mogą zatem z maleć z początkowo planowanego poziomu 4,7% PKB do ok. 4,1% PKB (4,06%-4,14%). To oczywiście nadal wysokie nakłady, ale jednocześnie istotnie niższe od deklarowanych.
Należy brać pod uwagę, że przedstawione powyżej dane i wnioski oparte są o dokument strategii, zatem z ostatecznymi wnioskami trzeba poczekać do zmiany nr 2 Planu finansowego FWSZ. Proces ten zazwyczaj trwa kilka miesięcy ze względu na przyjęte procedury.
W „Strategii zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2026-2029” możemy także przeczytać, że w najbliższym roku [tj. 2026 roku – red.] zakładane jest zaciąganie zobowiązań dłużnych m.in. na rzecz FWSZ, w którym priorytetem będzie wykorzystanie pożyczek o niskim oprocentowaniu z ustanowionego dla Państw Członkowskich przez UE instrumentu SAFE (ang. Security Action for Europe). Źródłem finansowania pozostaną kredyty komercyjne zabezpieczone gwarancjami instytucji rządowych państw, z których pochodzić będą dostawy sprzętu oraz w przypadku zakupów amerykańskich - pożyczki udzielone przez rząd USA. Przewidywany jest natomiast wzrost udziału obligacji emitowanych na rynku krajowym oraz rynkach zagranicznych w pozyskiwaniu finansowania na realizację zadań FWSZ".
Na podstawie powyższej informacji można wnioskować, że rządzący celowo chcą ograniczyć wydatki z finansowania dłużnego FWSZ w 2025 roku (dostępnego na warunkach komercyjnych), aby od 2026 roku skorzystać z finansowania dłużnego na lepszych warunkach oferowanego w ramach instrumentu SAFE. Finansowo jest to racjonalne podejście, jednak może mieć negatywny wpływ na opóźnienie części zadań zaplanowanych do realizacji w „Programie rozwoju Sił Zbrojnych".
Tomasz Dmitruk
